انحصار چند جانبه در بازار بیمه

انحصار چند جانبه بیانگر موقعیتی است که در آن تعداد محدودی از بنگاه ها در یک بازار برای یک کالای معین به رقابت می پردازند. ویژگی مهم شرایط انحصار چند جانبه آن است که بنگاه ها مانند شرایط رقابت کامل به سهولت قیمت های بازار را نمی پذیرند و در واقع عملکرد آنها بر کل بازار اثر می گذارد. این امر به اتخاذ رفتارهای راهبردی در رقابت منجر می گردد. در چنین شرایطی ممکن است بنگاه ها از حاشیه سودی بیشتر از سود نرمال بهره مند شوند. در این جا اصطلاح سود نه در مفهوم حسابداری آن، بلکه ی مفهوم اقتصادی آن که در برگیرنده هزینه فرصت می باشد، در نظر گرفته می شود. به عبارت دیگر سود اقتصادی صفر می تواند معادل سود حسابداری مثبت باشد و بنابراین سود اقتصادی مثبت به سود بیشتر از نرمال اطلاق می شود.
وجود سود مثبت تعادلی در بازار بیمه: شواهد تجربی حاکی از آن است که لااقل برخی از بخش های بیمه به عنوان بازاری فعالیت می کنند که دارای ساختار انحصار چندجانبه می باشند. با توجه به بازار آمریکا، نیسان و کاونی دریافتند که برخی از رشته های بیمه های اموال و مسئولیت در مقایسه با صنایع دیگر به طور قابل ملاحظه ای متمرکز می باشند. در انگلستان نیز ۱۰ شرکت از بزرگترین بیمه گران اموال، ۸۵ درصد از کل بازار را در اختیار داشتند. در تحلیل تجربی دیگری که از صنعت بیمه عمومی در استرالیا توسط مورت و همکاران انجام شد، نشان داده شد که رقابت در بازار بیمه کمتر از حد رقابت کامل می باشد و بیمه گران تاحدی از قدرت بازاری برخوردارند. استدلال آنها این است که بنگاه ها تحت شرایط رقابت كامل مجبور هستند که هر افزایشی در هزینه های محصول را تماما به مشتریان منتقل کنند. زیرا سود اقتصادی آنان همواره صفر است در حالی که آنان در افزایش مطالعات خود دریافتند که شرکت های بیمه تمام هزینه ها را به مشتریان منتقل نمی کنند. البته باید به این مهم اشاره نمود که شرکت های بیمه می توانند ذخایر خسارت خود را چنان تغییر دهند که نتیجه عملیات بیمه گری آنان در ظاهر سود مثبت نشان دهد و در واقع با بالابردن ریسک خود، افزایش هزینه ها را جبران کنند.
البته مطالعات نظری در خصوص سود مثبت در مدل های انحصار چندجانبه در بازارهای بیمه تاکنون به ندرت انجام شده است. در ادبیات نظری سنتی فرض می شود که یک بیمه گر انحصاری بر بازار تسلط دارد یا شرایط رقابت کامل حاکم است. این دیدگاه نظری با واقعیت بازار بیمه انطباق ندارد.