بیمه مسئولیت مدنی عمومی
بیمه مسئولیت مدنی عمومی
مسئولیت قانونی شخص حقیقی یا حقوقی را در مقابل خسارت های مالی و جانی به اشخاص ثالث بیمه می کند. موارد عمده ایجاد مسئولیت عمومی عبارت است از:
1- خسارت های ناشی از فرایند معیوب تولید، مانند آلوده کردن محیط زیست به سبب خروج پساب و سایر مواد زاید و آلاینده.
2– خسارت های ناشی از ساختمان های معیوب و رها شدن شیء از ساختمان و بروز خسارت جانی یا مالی.
3– خسارت های ناشی از فعالیت های کارکنان بیمه گذار که در جریان کار و در حین اجرای وظایف شغلی خویش به دیگران وارد می کنند.
4-خسارت های ناشی از کالای معیوبی که تولید کننده به بازار عرضه می کند.
بیمه مسئولیت عمومی از نظر تنوع بیشترین موارد بیمه مسئولیت را شامل می شود. چند مورد آن عبارت اند از: بیمه مسئولیت آسانسور، بیمه مسئولیت مهدکودک، مکانهای آموزشی، شهربازی، سینماهای باشگاه های ورزشی، هتل ها، مسئولیت پیمانکاران در قبال اشخاص ثالث و مسئولیت شهرداری ها. مسئولیت کالا را می توان در بیمه مسئولیت عمومی به عنوان بخشی از فعالیت های بیمه گذار بیمه کرد و یا می توان با بیمه نامه مستقلی به نام بیمه مسئولیت کالا تحت پوشش قرار داد.
حق بیمه: قبل از ورود به بحث محاسبه حق بیمه بیمه مسئولیت عمومی و اصولا رشته بیمه مسئولیت بهتر است که راجع به محاسبه حق بيمه سایر رشته های بیمه ای (برای مثال، بیمه اموال) مختصری توضیح داده شود. محاسبه حق بیمه کلیه رشته های بیمه ای به عوامل متعددی بستگی دارد که با دو عامل مشخص می شود.
1-دامنه، حدود و وسعت خطر (ریسک) که به صورت سرمایه بیمه شده و یا حد غرامت نشان داده می شود.
2– نوع و ماهیت خطر (ریسک) که به صورت نرخ نشان داده می شود.
دامنه و وسعت ریسک در بیمه آتش سوزی به صورت مجموع ارزش ساختمان، تأسیسات و موجودی ها و در بیمه باربری کالا به صورت ارزش کل محموله و کرایه بار منعکس می شود. ماهیت خطر در بیمه آتش سوزی به نوع پوشش های اضافی، میزان رعایت نکات ایمنی، نوع موجودی ها و ساختمان و سایر مطالبی که در کارشناسی به آن توجه می شود بستگی دارد. ماهیت خطر در بیمه باربری کالا به نوع کالا و شرایط بیمه ای (A-B-C) وسایر موارد وابسته است
محاسبه حق بیمه در رشته های مختلف بیمه مسئولیت نیز از این قاعده استثنا نیست و کاربرد توضیحات فوق در بیمه مسئولیت عمومی مربوط به دامنه ریسک، میزان حقوق و دستمزد پرداختی به کارکنان و یا گاهی حجم فروش است. نرخ نیز به میزان خسارت تعیین شده در هر حادثه و ارزیابی بیمه گر از ریسک بستگی دارد. مبنای تعیین نرخ، سابقه و تجربه بیمه گر از ریسک های مشابه است. در مورد مهم و مؤثر در ارزیابی ریسک و نرخ عبارت اند از:
1- ساختمانها و ابنیه: ساختار ساختمان و تأسیسات؛ قدمت؛ شرایط و نوع نگهداری ساختمان؛ امکان ایجاد حریق و سرایت آن به ساختمانهای مجاور؛ محل ساختمان و فاصله آن با آبراه ها؛ احتمال آلوده شدن محیط زیست به علت خروج مواد مضر و خطرناک؛ گرد غبار؛ دود مواد شیمیایی؛ تعداد اشخاص ثالث که به ساختمان ها و محل بیمه گذار به هر دلیل مراجعه می کنند.
2- فعالیت های خارج از ساختمان: ریسک بارگیری و باراندازی؛ کار در ساختمان های اشخاص ثالث و کار در محل پروژه (برای پیمانکاران تخریب، یکی از بالاترین نرخ ها اعمال می شود).
به طور خلاصه میزان حق بیمه به احتمال و امکان بروز خسارت مالی و بدنی به اشخاص ثالث بستگی دارد.
نرخ گذاری: ریسک های مسئولیت عمومی را می توان به دو دسته اصلی تقسیم نمود:
– ریسک هایی که مربوط به کلیه فعالیت هایی است که بیمه گذار در ابنیه و ساختمان های خودش انجام می دهد.
– ریسک هایی که بخش عمده ای از کار در ابنیه مشتریان یا محل پروژه و قرارداد انجام می شود.
البته در مواردی نیز ریسک ترکیبی از دو مورد فوق الذکر است.
ایران در مورد دسته اول، دامنه ریسک زیاد بستگی به تعداد کارکنان یا لیست حقوق و دستمزد ندارد. شانس این که یک ارباب رجوع و بازدید کننده از ساختمان ها دچار صدمه بدنی شود یا «شخص ثالث» دیگری متحمل خسارت بدنی یا مالی شود مستقیما با دامنه و وسعت فعالیت های بیمه گذار ارتباط ندارد. به این دلیل بعضی از بیمه گران راضی هستند یک حق بیمه «ثابت و یکدست» برای این گونه ریسکها محاسبه کنند و متکی به مرور و بازنگری دوره ای (نه لزوما سالیانه حق بیمه باشند تا با تورم افزایش پیدا کند، به خصوص وقتی که نرخ تورم نسبتا پایین است، این کار لزوم تعدیلات سالیانه را از بین می برد.
با این وجود، چون بیشتر مؤسسات منسئولیت عمومی و کارفرمایان خود را نزدیک بیمه گر بیمه می کنند (اغلب تحت یک بیمه نامه مسئولیت مرکب) غالبا ساده تر است که برای ریسک عمومی نیز یک نرخ به صورت درصد محاسبه شود، چون به هر حال بیمه گذار برای ریسک مسئولیت کارفرمایان خود، اظهار نامه ای را ارائه می کند و می توان با انجام یک محاسبه، تعدیل حق بیمه هر دو را انجام داد. نرخ مسئولیت عمومی برای این گونه ریسکها اکثرا خیلی پایین تر از نرخ مسئولیت کارفرمایان است و لذا تفاوت در حق بيمه آنقدر زیاد نخواهد بود و این رو لزوم مرور سالیانه را از بین می برد. این موضوع چیزی است که به عنوان بخشی از شرایط کلی روی آن مذاکره میشود.
ارزیابی و صدور ریسک های مسئولیت عمومی گروه دوم بیشتر شبیه ریسک های مسئولیت کارفرمایان است. ماهیت ریسک (یعنی مقدار و میزان آن) در تعیین نرخ مؤثر است. دامنه ريسک یعنی میزان در معرض بودن خطر با حاصل ضرب آن نرخ در مجموع حقوق و دستمزد حساب می شود. بدیهی است که هر چه فعالیت بیمه گذار وسیع تر و بیشتر باشد شانس وی برای ایجاد حادثه ای که منجر به صدمه بدنی یا خسارت اموال به افراد جامعه بشود بیشتر است. در ریسک های مسئولیت عمومی نیز مانند ریسک های مسئولیت کارفرمایان، برای حرفه های متناوب کارکنان ممکن است نرخ های متفاوت نسبت به دستمزد آنها به کار رود.
