اندوخته سرمایه گذاری

در اصطلاح عادی، اندوخته یا ذخیره به چیزی گفته میشود که شخص کنار می گذارد تا در موقع دیگری از آن استفاده کند. در بیمه عمر و سرمایه گذاری، ذخیره یا اندوخته ریاضی به وجوهی گفته می شود که شرکت بیمه از محل حق بیمه ها کنار می گذارد تا قادر باشد تعهدات خود را در آینده انجام دهد.
حق بیمه های پرداختی بیمه گذار پس از کسر هزینه های بیمه نامه، حق بیمه خالص فوت، پوشش های اضافی و مالیات بر ارزش افزوده (در صورتی که از حق بیمه پایه باشد) به حساب اندوخته بیمه نامه افزوده شده و به مبالغ موجود در این حساب نرخ سود فنی علی الحساب بر اساس آئین نامه بیمه های زندگی و مستمری و مکمل های آن، (مصوب شورای عالی بیمه) و به صورت روزشمار اعمال می گردد. لازم به ذکر است که در صورت کسب سود مازاد بر نرخ سود فنی علی الحساب، سود مشارکت در منافع به اندوخته بیمه نامه اضافه خواهد شد.
با پرداخت حق بیمه ها و واریز بخش اعظم آن به اندوخته و با در نظر گرفتن سود اعطایی به این مبالغ، با گذشت زمان، اندوخته سرمایه گذاری انباشته می شود. به عبارت دیگر، اندوخته مذکور، شامل دو مؤلفه أصل مبالغ حق بیمه پرداختی و سود اختصاص داده شده به این مبالغ می باشد. موجودی اندوخته سرمایه گذاری در بیمه عمر و سرمایه گذاری در حالت کلی (ماهانه، سه ماهه، شش ماهه و سالانه) از رابطه زیر حاصل می شود:
اندوخته سرمایه گذاری = اندوخته دوره های قبل + سود حاصل از اندوخته دوره های قبل + اندوخته این دوره
در بیمه عمر و سرمایه گذاری، وقتی بیمه گر حق بیمه ای را وصول می کند، ابتدا کارمزد و هزینه های دیگر را از آن برداشت می کند و آنچه باقی می ماند، مبلغ خالصی است که به حق بیمه خالص خطر فوت و مبلغ خالص سرمایه گذاری تجزیه می گردد. از محل حق بیمه خطر فوت، سرمایه های فوت پرداخت می شود، جزو دیگر حق بیمه به اندوخته سرمایه گذاری واریز می شود، معمولا مربوط به پرداخت منافع در انقضاء مدت است که تماما سرمایه گذاری شده و به آن سود تعلق می گیرد و انباشته می گردد. به این ترتیب قسمتی از حق بیمه ها که نزد بیمه گر باقی مانده، باید سرمایه گذاری شود، که به این وجوه اندوخته ریاضی گویند. اضافه کردن کلمه ریاضی برای این است که نشان می دهد این اندوخته ها بر حسب فرمول های ریاضی و روش های اکچوئری محاسبه و تشکیل می گردند.
ترازنامه شرکتهای بیمه در قسمت بدهی ها دارای سرفصلی بنام اندوخته ریاضی است. در پایان هر سال که ترازنامه تنظیم می گردد میزان اندوخته، محاسبه و نگهداری می شود. این وجوه معرف شراکت با بیمه گذاران است. به عبارت دیگر اندوخته ریاضی مفهوم جمعی داشته و متعلق به تمام بیمه گذاران است. اگر قراردادی قبل از انقضاء آن فسخ شود، بیمه گر مبلغی بنام ارزش بازخرید از محل اندوخته ریاضی به وی می پردازد.
در اینجا روشن می شود همانگونه که سپرده و پس انداز در بانکها، دین بانک را به صاحبان حساب نشان میدهد، اندوخته ریاضی بیمه عمر و سرمایه گذاری در شرکتهای بیمه هم دین مؤسسات و شرکتهای بیمه و در كل دین بیمه گران را به بیمه گذاران بیمه عمر نشان میدهد.