بیمه خسارات فیزیکی

برای بیمه کارهای قراردادی و ساخت، اصولا از پوشش تمام خطر پیمانکاران استفاده می شود و کلیه شرکتهای بیمه و پیمانکاران ومقاطعه کاران می دانند که باید از این نوع پوشش بیمه ای استفاده نمایند. در این نوع بیمه نامه بیمه گذار، هم کارفرما و هم پیمانکارمی باشد. معمولا کارفرما پوشش های بیمه ای مورد نیاز کلیه طرفین (قرارداد ساخت) را خریداری می نماید. مورد بیمه نمونه کارهایساختمانی است که به تفصیل در جدول قرارداد ذکر شده و در مقابل هر نوع خسارت فیزیکی غیر قابل پیش بینی به صورت تمام خطربیمه شده است. کليه خطرات، تحت پوشش بیمه ای قرار دارند، منوط به این که به طور صریح و روشن جزء استثنائات بیمه نامه ذکرنشده باشند. سرمایه بیمه نامه، ارزش قرارداد در پایان دوره ساخت خواهد بود.

خسارات قابل پرداخت به آن میزانی است که بتوان با آن بخش های خسارت دیده را تعمیر نمود، مشروط بر این که بخش های خسارت دیده در بیمه نامه دارای پوشش بیمه ای بوده و جزء سرمایه بیمه ای محسوب شوند. میزان خسارت پرداختی برای تعمیراتی که باید انجام شود، شامل هزینه های بهینه سازی و یا تغییر در شیوه و روش های ساخت نخواهد بود. پوشش بیمه ای در یکی از سه حالت زیر هر کدام که زودتر واقع شود خاتمه می یابد

١- تا انقضای مدت مندرج در جدول بیمه نامه

٢- تا تحویل کارهای ساختمانی و پذیرش آن توسط کارفرما

3- تا خاتمه کارهای ساختمانی و آغاز دوره بهره برداری

مشخصات و شرایط بیمه نامه خطر پیمانکاران کاملا بر این واقعیت حکایت دارد که بیمه گری که این نوع پوشش بیمه ای را ارائه می نماید، على الخصوص برای ساخت و سازهای مترو و تونل های زیرزمینی، تا زمانی که اطلاع کافی و دانش فنی مورد نیاز در رابطه با شیوه ساخت و ساز، نقشه ها، وضعیت محلی، شرایط مناقصه و قرارداد نهایی ساخت را نداشته باشد برایش پذیرش ریسک بسیار مشکل است.

گستره و تعداد افرادی که به عنوان بیمه گذار در این گونه قراردادها وجود دارند، معمولا وسیع می باشد.. صرفا کارفرما و پیمانکار تحت پوشش بیمه ای قرار ندارند، بلکه کلیه پیمانکاران فرعی هم تحت پوشش قرار می گیرند. از آنجا که شیوه های خاص حفاری به طور متناوب توسط پیمانکاران ساختمانی مورد استفاده قرار می گیرد، بیمه گر تمایل دارد که اطلاعات کلی از پیمانکار اصلی و همین طور پیمانکار فرعی داشته باشد، تا متضمن ریسک و خطرات بیشتری نشود. و شمار بیمه شدگان عموما زیاد بوده و نه تنها کارفرما و پیمانکار بلکه هر یک از پیمانکاران جزء نیز بیمه شده تلقی می گردند. از آنجا که در ساخت مترو غالبا روش های خاص ساختمانی اعمال می شود، بیمه گر تنها علاقمند به شناخت پیمانکار اصلی و کاری که توسط وی انجام می شود نیست؛ زیرا از نظر فنی ممکن است کاری که توسط پیمانکاران جزء انجام می شود خطرهای بزرگتر و بیشتری را در بر داشته باشد و لذا به منظور ارزیابی جنبه های فیزیکی و اخلاقی خطر، بیمه گر می یابد اطلاعات جامعی در مورد پیمانکاران جزء به دست آورد.

چنانچه بر خلاف قاعده کلی، فقط پیمانکار اصلی به منظور حفظ منافع خویش اقدام به ابتیاع بیمه نامه تمام خطر مقاطعه کاران بنماید، بیمه گر برای ارزیابی دقیق ریسکی که تقبل خواهد نمود، می باید کلیه توافق هائی را که بر طبق پیمان فیمابین کارفرما و پیمانکار اصلی به دست آمده است کاملا مورد رسیدگی قرار دهد. برای مثال ممکن است توافق شده باشد که کار فرما تمام یا بخشی از خسارت های ناشی از علل فورس ماژور را تقبل نماید که این به معنی کاهش ریسکی است که بیمه گر بر عهده می گیرد.

با توجه به این واقعیت که بیمه نامه های تمام خطر مقاطعه کاران پوشش بیمه ای کاملی را ارائه می نمایند، لذا بیمه گر می باید توجه خاصی به کلیه خطرهای ناشی از زمین در دست حفاری و یا بالایای طبیعی، مبذول دارد. به همین دلیل نیز متن شرایط بیمه نامه حائز اهمیت می باشد؛ زیرا خطر با هر منشائی که باشد تحت پوشش است، مگر آنکه به طور صريح مستثنی شده باشد.

در خصوص خسارت های ناشی از بلایای طبیعی (مانند زلزله) می باید که حداکثر غرامت قابل پرداخت را در بیمه نامه مشخص نمود. برای تعیین مبلغ بیمه شده، بیمه گر نیاز به معلومات تخصصی جامع و هم چنین تبحر کافی در انجام مذاکرات دارد. برای محاسبه حق بیمه، معمولا ارزش تقریبی سفارش در ابتدای مدت بیمه را به عنوان مبلغ بیمه شده موقت در نظر می گیرند. در هر حال به دلیل افزایش قیمت ها در اثر تورم، ارزش مذکور می باید به طور منظم مورد بررسی قرار گرفته و در طی مدت بیمه نامه نیز منظمة تعدیل شود. به هیچ وجه توصیه نمی شود که تعدیل مبلغ بیمه شده را به زمان انقضای بیمه نامه موکول نمود، زیرا تجربه ثابت کرده است که پس از اتمام عملیات، بیمه گذار تمایل چندانی به این امر از خود ندا نمی دهد. و در صورت وارد آمدن خسارت مادی به اقلام بیمه شده، بیمه گر هزینه های لازم به منظور تعمیر بخش خسارت دیده را پرداخت می نماید. اگر چه بر طبق قاعده کلی، هزینه تعمیرات از اصل مخارج مصر و فه تا زمان وقوع خسارت بیشتر خواهد بود، با این همه مادام که هزینه های مربوطه نوع همان است که در مبلغ بیمه شده منظور شده، هزینه تعمیرات تمام پرداخت می شود. در هر حال در رابطه با هزینه هائی که برای اولین بار و در حین تعمیر بخش خسارت دیده واقع می شوند، وضعیت به گونه دیگریست (به طور مثال پاکسازی بخش خسارت دیده ساختمانی به منظور آماده سازی عملیات تعمیر، و در عین حال جستجو به منظور یافتن عیب اصلی). در این قبیل موارد، ممکن است در بیمه نامه چنین پیش بینی نمود که این هزینه ها بخش کلی هزینه های قابل جبران می باشند و یا این که به شکل بهتری حل نمود، یعنی در بیمه نامه قید شود این گونه هزینه ها در صورتی قابل جبران است که توافق خاصی در این رابطه به عمل آمده باشد و در مورد آنها نیز مبلغ بیمه شده به صورت «اولين خسارت» مورد موافقت قرار گرفته باشد. روش اخیر به خصوص در ارتباط با هزینه مربوط به جمع آوری ضایعات و جستجو به منظور تشخیص محل عیب اصلی توصیه می شود.

لازم به ذکر است، بیمه گر فقط هزینه های مورد نیاز به منظور بازگرداندن شرایط فنی به وضع موجود قبل از وقوع خسارت را جبران می نماید. این بدین معناست زمانی که وضعیت عملیات ساختمانی ایجاب نمایانه نحو است زمانی که روش چنان چه عملیات تعمیر موجب بهبود شرایط جمعیت اصلی گردد، آن بخش از هزینه ها که صرف و بهسازی شده اند قابل جبران نخواهند بود. به همین

تا زمانی که روش های متفاوت و پیچیده ساختمانی در عملیات تعمیر به کار گرفته می شوند، این قبيل هزینه ها نیز به میزانی که در مبلغ بیمه شده اصلی منظور شده اند قابل جبران می باشند

پوشش بیمه ای مشروط بر آنکه بیمه نامه به موقع منعقد شده باشد، از لحظه شروع عملیات ساختمانی تا زمان خاتمه احتمالی عملیات ساختمانی را در بر می گیرد، و لذا بیمه گر تعهدی را می پذیرد که ممکن است سالیان متمادی به طول انجامد و از این رو می باید که به عوامل تشدید خطر در فصول مختلف که بر حسب شرایط هر منطقه نیز متفاوت است، توجه خاصی داشته باشد. (به طور مثال سیل های بهاره، طوفان های پائیزه، باران های موسمی)

بنا به دلايل فوق بیمه گر می باید که قبل از ارزیابی ریسک، جدول عملیات ساختمانی را دقیقا مورد مطالعه قرار دهد. این واقعیت که پوشش بیمه ای مادامی که عملیات ساختمانی توسط کارفرما تحویل گرفته نشده باشد معتبر است مگر این که در رابطه با مدت بیمه نامه توافق کتبی به عمل آمده باشد)، بیمه گر را با وضع خطرناکی مواجه می سازد؛ بدین معنی که هر چه به انتهای عملیات ساختمانی نزدیکتر بشویم، چنان چه بخشی از کارهای ساختمانی تحویل و یا مورد بهره برداری قرار نگرفته باشد، تعهد بیمه گر به میزان کل مبلغ بیمه شده روی ریسک خواهد بود. بنابراین هرمی باید نسبت به تحویل بخش های جداگانه اقدام شود

اغلب، کارفرما و پیمانکار بر روی دوره نگهادری که در بیشتر موارد نیز ۱۲ ماه است و پس از تکمیل و اتمام عملیات آغاز می شود به توافق می رسند، بر طبق این توافق، پیمانکار متعهد می شود هر گونه عیب و نقصی را که طی دوره نگهدری در سازه های ساخته شده توسط وی مشهود گردد برطرف نماید. پوشس بیمه ای در برابر خسارت های مادی که طی دوره مزبور به وقوع می پیوندند، به دو شکل زیر او انه می شود را به عنوان پوششی برای خسارت های فسادی ناشی از انجام عملیات نگهداری.

– علاوه بر پوشش فوق، به عنوان بیمه خسارات مادی که در طی دوره نگهداری به وقوع می پیوندند و منشاء آنها حادثه ای بوده که در خلال دوره ساختمان روی داده است و هنگام ارزیابی خطر های فیزیکی بیمه گر عموما متأثر از همام ملاحظاتی است که در انتخاب یک روش خاص ساختمانی مد نظر قرار گرفته است. در هر حال به عنوان مثال می باید در این مورد که انتخاب یک روش خاص آایا صرفا بدلیل ارزانی آن صورت پذیرفته و یا به دلیل سریعتر بودن آن قدری تأمل نمود.

ارزیابی ریسک های اخلاقی می باید همراه با بررسی تاریخچه طراحی آغاز شود، افکار و ایده ای که منجر به تصمیم سیاسی ساخت مترو شده است می باید مدنظر قرار گیرد. چنان چه مشخص شود که وضعیت ترافیک در شهر مورد نظر به گونه ای است که ساخت راه آهن زیرزمینی را در حد اعلای ضرورت و فوریت طلب می نماید و طرح مربوطه نیز مورد حمایت کلیه مراجع ساسی می باشد، نتایج حاصله برای بیمه گر بدون شک متفاوت است با نتایجی که تصمیم گیری برای ساخت مترو منبعث از یک سری مباحثات و مجادلات سیاسی بوده و یا چنانچه در مورد اهمیت و نقش آن در سامان دادن به وضعیت ترافیکی شهر شک و شبهای وجود داشته باشد.

علاوه بر این بیمه گر می باید در مورد سازمان و تشکیلاتی که مسئول طراحی است نیز تحقیق و بررسی نماید. برای مثال می باید تحقیق نماید که آیا کارفرما طراحی و نظرات را توسط گروهی از پرسنل خود انجام داده یا این که آن را به شرکت های مهندسی محول نموده است، و نهایتا این که می باید دریابد که آیا برای طراحی و اجرای عملیات مترو محدودیت زمانی قائل شده اند با این که در این رابطه به اندازه کافی آزادی عمل پیش بینی شده است.