بیمه مهندسی چیست؟

بيمه هاي مهندسي جزو بيمه هاي اموال بوده و همانطوريكه از نامش پيداست براي تحت پوشش بيمه قرار دادن فعاليت مهندسين در رشته هاي گوناگون مي باشد. پيدايش بيمه هاي مهندسي به سال ١٨٥٤ ميلادي بر مي گردد و بيمه هاي مهندسي در مقايسه با ساير بيمه ها مانند بيمه عمر، باربري و آتش سوزي نسبتًا جديد مي باشند.

برای خرید آنلاین بیمه کلیک کنید

به كارگيري بخار در صنايع كه در كشور انگستان براي نخستين بار توسط آقاي جيمز وات معرفي شد، تحولي در صنايع بوجود آورد و در مقابل با خطراتي نيز همراه بود. در اثر تركيدن بويلرها و مخازن تحت فشار علاوه بر خسارت به خود آن دستگاهها، به اموال موجود در محل و يا در مجاورت محل بويلر و يا مخازن و همچنين به اموال اشخاص ثالث نيز خسارتهايي وارد مي شد. از آنجائيكه اين قبيل خسارات در بيمه هاي آتش سوزي استاندارد تحت پوشش نبودند، خريداران بويلر و مخازن تحت فشار شركتي به نام بيمه بويلر و مخازن تحت فشار تاسيس نموده و مبلغي نيز به عنوان حق بيمه جهت جبران خسارات احتمالي به اين شركت پرداخت مي كردند. صنعت بيمه نيز كه به اين نياز جامعه پي برده بود دپارتماني به نام بيمه هاي مهندسي تاسيس و شروع به صدور بيمه نامه براي بويلر و مخازن تحت فشار نمود. بعد از چند سال بيمة ديگري به نام بيمه تمام خطر پيمانكاران براي احداث پلي در شهر لندن صادر شد و پس از آن بيمه نامه ديگري در رشته بيمه هاي مهندسي براي مونتاژ و نصب دستگاهها در كشور آلمان طراحي و صادر گرديد. به هر حال رفته رفته بيمه هاي مهندسي نيز توسعه يافت و امروزه بصورت تقريبًا استاندارد و در سراسر دنيا توسط شركتهاي بيمه صادر مي شوند.

بيمه هاي مهندسي مواردي را تحت پوشش قرار مي دهند كه داراي سرمايه هاي زيادي مي باشند، بنابراين براساس مقررات عرف رايج، سرمايه يك شركت بيمه براي نگهداري آنها كافي نمي باشد، در نتيجه نياز به بيمة مجدد و يا اتكائي دارد. براي همين متن اين بيمه نامه ها نيز استاندارد شركتهاي بزرگ اتكائي در بازار بين المللي بيمه (Reinsurance)می باشد.  در كشور ما بيمه هاي مهندسي از سال ١٣٤٢ صادر شده و از آنجائيكه اكثر بيمه نامه هاي صادره براي پروژه هاي عمراني و زير بنايي بوده و پروژه را معمو ً لا دولت اجرا مي كرده و بر اساس قانون اموال دولتي انحصارًا در شركت سهامي بيمه ايران بيمه مي شدند، صدور بيمه هاي مهندسي نيز تا ١٣ آذر ١٣٦٧ در انحصار شركت سهامي بيمه ايران بود. از آن تاريخ به بعد ساير شركتهاي بيمه موجود در آن زمان يعني سه شركت ديگر نيز اجازه يافتند تا بر اساس مصوبه مجلس شوراي اسلامي اموال دولتي را تحت پوشش قرار دهند در نتيجه با كارآموزي در داخل و يا خارج از كشور، آن شركتها نيز صدور بيمه هاي مهندسي را آغاز نمودند. امروزه با توجه به اينكه تعداد زيادي شركت بيمه خصوصي و دولتي در بازار ايران فعاليت دارند همه آنها مي توانند بيمه هاي مهندسي را صادر كنند.

اين شركتهاي بيمه داراي سرمايه و نيروي انساني متفاوتي هستند و هيچ سازماني آنها را رتبه بندي ننموده است در نتيجه متقاضيان بيمه تفاوت آنها را از هم تشخيص نمي دهند.

همانطوريكه اشاره شد در بيمه هاي مهندسي بيمه گران اتكائي بسيار مهم مي باشند، او ً لا نرخ و شرايط را آنها به عنوان ليدر تهيه مي نمايند ثانيًا با توجه به توان مالي، بخش قابل توجهي از ريسك را مي پذيرند و در نتيجه درهنگام خسارت نيز جبران خسارت وارده به راحتي صورت مي گيرد و هر بيمه گر به اندازه سهمي كه پذيرفته خسارت را مي پردازد.

ساليان زيادي قبل از انقلاب اسلامي دفتر داشته و بنابراين (Munich Re) در كشور ما شركت بيمه گر اتكائي مونيخ ري متن بيمه نامه هاي رايج در رشته بيمه هاي مهندسي استاندارد مونيخ ري مي باشند كه اين بيمه نامه ها معمو ً لا به دو زبان فارسي و انگليسي صادر مي شوند.

در حال حاضر بيمه هاي مهندسي داراي تعرفه اي كه مصوب شوراي عالي بيمه باشد، نبوده بلكه هر شركت بيمه اي با توجه به توان فني ارزيابي ريسك انجام داده و اقدام به اعلام نرخ و شرايط مي نمايد و درصورت پذيرش متقاضي بيمه نامه را صادر مي كند.

بيمه مركزي ايران به عنوان سازمان نظارت كننده بر صنعت بيمه از نظر مبلغ مورد بيمه حدي را تعيين نموده كه تا آن حد شركتهاي بيمه مي توانند خود اعلام نرخ و شرايط نمايند و اگر سرمايه مورد بيمه بيش از آن حد باشد بايستي امكان اتكائي نمودن ريسك در خارج و داخل را قبل از صدور بيمه نامه بررسي كنند. در اين زمينه معمو ً لا شركتهاي بيمه از دو مرجع خارجي نرخ و شرايط گرفته و آنها را جهت تائيد به بيمه مركزي ايران مي فرستند تا بعد از ارائه مجوز با بهترين آنها بيمه نامه % صادر گردد. علاوه بر آن براساس مصوبه شوراي عالي بيمه در ايران هر شركت بيمه اي مي تواند از هر ريسك به اندازه ٢٠ سرمايه و ذخيره خود ريسك پذيرفته و مازاد برآن را بايستي بيمه اتكائي كنند.

ذكر اين نكته ضروري است كه از هر ريسك بيمه هاي مهندسي ٢٥ % به عنوان اتكائي اجباري به بيمه مركزي ايران واگذار مي شود و ٧٥ % باقيمانده نيز درصورتي كه شركت بيمه صادر كننده بخواهد اتكائي نمايد براساس ماده ٧٣ قانون بيمه مي بايست ابتدا به بيمه مركزي ايران پيشنهاد دهد تا درصورت داشتن ظرفيت به بيمه مركزي واگذار گردد، در غير اينصورت ارسال حق بيمه به ارز به خارج از كشور با مشكل عدم رعايت ماده ٧٣ مواجه خواهد بود.

و به مدت يكسال با بيمه گران اتكائي دارند و آن قرارداد (Treaty) شركتهاي بيمه معمو ً لا داراي پوشش اتكائي قراردادي بيمه نامه ها را تا سرمايه مندرج در آن قرارداد تحت پوشش قرار مي دهد. براي ريسك هاي بزرگ بصورت موردي از بيمه گران اتكائي نرخ گرفته مي شود. اين كار در بيشتر موارد از طريق كارگزاران اتكائي صورت ميگيرد.

انواع بيمه هاي مهندسي

بيمه هاي مهندسي را براي آشنايي بهتر به دو گروه تقسيم بندي مي كنند:

 بيمه نامه هايي كه براي دوره احداث، ساخت و ساز و يا  Constructionصادر میشوند : يعني براي هر پروژه اي كه در حال اجرا مي باشد مي بايست از اين گروه بيمه نامه استفاده شود. از مشخصه بارز اين بيمه نامه ها اين است كه مدت  بيمه نامه  به  مدت  اجراي پروژه بستگي دارد  يعني اگر  پروژه اي براي  يكسال باشد  مدت بيمه نامه  نيز

يكسال است و اگر شش سال باشد بيمه نامه نيز مي بايست براي شش سال صادر شود. اگر پروژه در مدت اوليه به بهره برداري نرسد همان بيمه نامه با يك برگ الحاقيه و با پرداخت حق بيمه اضافي تمديد مي شود و اين تمديد بعضًا چند بار تكرار مي شود تا پروژه به صاحبكار يا كارفرما تحويل موقت شود. بعد از تحويل موقت بيمه نامه وارد دوره اي به نام نگهداري مي شود.

بيمه نامه هايي كه براي دوره عمليات يا  Operationصادر مي شوند :

پروژه هايي كه در هنگام اجرا تحت پوشش بيمه اي زمان احداث بودند بعد از آزمايش موفقيت آميز و تحويل موقت به كارفرما، مي بايست تحت پوشش يكي از بيمه نامه هاي زمان بهره برداري قرار گيرند.

مدت بيمه هاي زمان بهره برداري مانند بيمه هاي اتومبيل و آتش سوزي يكسال مي باشد و بايد ساليانه تمديد گردد. در اين زمينه مي توان به كارخانجاتي كه در حال توليد هستند، پتروشيمي، پالايشگاهها و سدها، پل ها و راههاي در دست بهره برداري اشاره نمود.

١.١ انواع بيمه نامه هايي كه براي دوره احداث صادر مي شوند:

بيمه نامه هاي زير براي زمان احداث يا ساخت و ساز پروژه هاي عمراني و زيربنائي صادر مي شوند عبارتند از:

١.١.١ بيمه تمام خطر پيمانكاران Contractor’s All Risks ( C.A.R )

بيمه مكانيزم انتقال ريسك است كه در آن بيمه گذار با پرداخت وجهي به عنوان حق بيمه به بيمه گذار ريسك را به آن شركت منتقل مي نمايد و شركت بيمه نيز درصورت نياز با اخذ پوشش هاي اتكائي همان عمل را تكرار مي كند تا در نهايت ريسك بين چند شركت بيمه تقسيم شود و در هنگام خسارت نيز هركدام تعهدات خود را ايفا نمايند.

كه در آن هر خطري را كه تحت پوشش (Named Perils) گروهي از بيمه نامه هاي اموال بصورت خطرات معين هستند قرار مي دهند مي بايست در بيمه نامه به صراحت ذكر كنند مانند بيمه آتش سوزي استاندارد كه خطرات آتش سوزي، انفجار و صاعقه را پوشش مي دهد و اگر بخواهند خطر سيل يا زلزله را نيز بيمه كنند لازم است در بيمه نامه ذكر شود.

گروه ديگر تمام خطر مي باشندكه در اين نوع بيمه ها معمو ً لا هر آنچه كه تحت پوشش بيمه نيست تحت عنوان ” استثنائات “ذكر مي شود. موارد ديگر كه استثناء نشده اند تحت پوشش مي باشند. بيمه تمام خطر پيمانكاران در مدت اجراي پروژه هاي عمراني و زيربنائي كه حوزه فعاليت مهندسين راه و ساختمان (عمران) مي باشد صادر مي شود، مانند راه، ساختمان، راه آهن ، سد، پل، پروژه آبياري و زهكشي، تسطيح اراضي، احداث موج شكن، اسكله و بطور كلي مواردي كه بيشتر با مصالح ساختماني سر و كار دارند.

هرچند در برخي موارد پروژه داراي كارهاي الكتريكي و مكانيكي نيز مي باشد ولي چون ارزش كارهاي مكانيكال و الكتريكال در مقايسه با عمليات ساختماني زير ٥٠ درصد سرمايه مورد بيمه مي باشد براي كل پروژه بيمه تمام خطر پيمانكاران صادر مي شود و ارزش كارهاي مكانيكال و الكتريكال نيز در آن بيمه تحت پوشش قرار مي گيرد.

البته از نظر تئوري و جهت نرخ گذاري چنانچه ارزش كارهاي مكانيكال و الكتريكال بيش از ٢٠ درصد ارزش كل پروژه باشد بايستي بصورت جداگانه نرخ گذاري شده حق بيمه آنها و كارهاي ساختماني محاسبه و درنهايت نرخ ميانگين اعلام گردد.

١.١.٢ بيمه تمام خطر نصب Erection All Risks (E.A.R)

در MRI اين بيمه نامه براي نصب دستگاهها صادر مي شود مانند نصب دستگاه چيلر در مجتمع ساختماني، نصب دستگاه بيمارستان، نصب نيروگاه، پالايشگاه، پتروشيمي، تاسيسات مخابراتي، لوله كشي آب، گاز، نفت و غيره.

در بيمه تمام خطر نصب نيز معمو ً لا كارهاي ساختماني وجود دارد مانند فونداسيون دستگاهها، سالن هاي توليد و غيره كه كار ساختماني محض مي باشد و در مواردي حتي زمين طبيعي را بايد ابتدا با عمليات ساختماني تحكيم نمود و بعد اقدام به نصب دستگاه كرد.

در بيمه تمام خطر نصب معمو ً لا كارهاي ساختماني نيز تحت پوشش قرار مي گيرند ولي اگر ارزش كارهاي ساختماني بيش از ٢٠ % ارزش كل پروژه باشد، از نظر تئوري در نرخ گذاري مي بايست بطور جداگانه نرخ گذاري شده و حق بيمه كارهاي ساختماني و كار نصب دستگاه محاسبه و در نهايت نرخ ميانگين بدست آيد.

بيمه تمام خطر نصب و پيمانكاران داراي شرايط عمومي و استثنائات بسيار مشابهي مي باشند و تنها اختلافشان در مورد بيمه اي است كه تحت پوشش قرار مي دهند يعني بيمه تمام خطر نصب تاسيسات كارخانجات را بيمه مي كند و بيمه تمام خطر پيمانكاران كارهاي ساختماني را . هر دوي اين بيمه نامه ها حادثه اي مي باشند، به عبارت ديگر خسارات فيزيكي غير قابل پيش بيني ناشي از حادثه را كه در مدت بيمه نامه اتفاق افتاده باشند از محل بيمه نامه جبران ميكنند.

١.١.٣ بيمه عدم النفع ناشي از تاخير در بهره برداري Delay in Start up ( D.S.U )

این بيمه نامه ضرر و زيان مالي ناشي از تاخير در بهره برداري سرمايه گذار در پروژه هاي عمراني و زيربنائي را تحت پوشش قرار مي دهد، به عبارت ديگر اگر زمان بهره برداري پروژه اي بر اساس محاسبات انجام شده و توافق صاحبكار و پيمانكار به علت خسارات وارده در هنگام اجرا آن به تاخير بيافتد بيمه گران براساس توافق انجام شده با بيمه گذار زيان وارده را جبران مي كنند.

به عنوان مثال فرض كنيد پروژه اي براي مدت ٦٠ ماه قرارداد اجرايي دارد و بعلت خسارت سيل دو سال به زمان اجراي آن جبران مي كند. ذكر اين نكته D.S.U افزوده مي شود، بيمه گر ضرر و زيان مالي ٢٤ ماه مزبور را با توجه به شرايط بيمه نامه نيز ضروري است كه بيمه گذار نمي تواند تاخيرهايي همچون عدم كاركرد پيمانكار در فصل كاري يا ناشي از علل سياسي و غيره را از بيمه گر مطالبه نمايد بلكه مواردي كه حادثه اتفاق افتاده و خسارت فيزيكي وارده در بيمه نامه تمام خطر نصب يا پيمانكاران مربوطه قابل پرداخت بوده و اجراي مجدد و يا بازسازي نياز به زمان داشته باشد ، تاخير ناشي از آنها از محل بيمه نامه قابل پرداخت مي باشد. D.S.U

بيمه نامه هاي تمام خطر نصب و پيمانكاران معمو ً لا توسط پيمانكاران مجري اخذ مي شود و اين بيمه نامه ها همه پيمانكاران اصلي و فرعي را تحت پوشش قرار مي دهند. اين بيمه نامه ها به نام صاحبكار و پيمانكار اصلي صادر مي گردند و كليه كارهايي را كه پيمانكاران فرعي انجام مي دهند تحت پوشش قرار مي دهند.

در بيمه تمام خطر عدم النفع ناشي از تاخير در بهره برداري فقط صاحبكار ذينفع مي باشد بنابراين بيمه نامه به نام وي صادر مي گردد.

١.١.٤ الزام قانوني براي بيمه پروژه هاي عمرائي و زيربنائي

پروژه هاي عمراني و زير بنائي كه از بودجه عمومي استفاده مي كنند و براساس پيمان سازمان مديريت و برنامه ريزي قرارداد بين صاحبكار و پيمانكار منعقد مي شود مي بايست قبل از شروع كار بيمه تمام خطر شوند. براساس ماده ٢١ شرايط عمومي پيمان، پيمانكار موظف است قبل از شروع كار آن قسمت از كار را كه در مناقصه برنده شده نزد شركت بيمه اي كه صاحبكار تائيد مي كند بيمه تمام خطر نموده و اين بيمه نامه را تا تحويل موقت معتبر نگهدارد. يعني اگر كار در مدت اوليه پروژه به بهره برداري نرسيد و تحويل موقت نشد وظيفه پيمانكار اصلي است كه بيمه نامه را تمديد نمايد.

بنابراين پيمانكاران با ارائه مدارك لازم براي ارزيابي ريسك معمو ً لا از دو يا چند شركت بيمه استعلام نرخ و شرايط نموده و بهترين نرخ و شرايط را همراه با ساير موارد به صاحبكار ارائه و درخواست مي كنند تا موافقت خود را با اخذ بيمه نامه از شركت بيمه اي كه شرايط اش مناسب است اعلام دارد.

با صدور بيمه نامه معمولا حق بيمه نيز از جانب صاحبكار پرداخت مي شود مگر اينكه در پيمان نوشته شده باشد به هزينه خود پيمانكار بايد بيمه نمايد. در هر حال درصورت وقوع حادثه نيز وظيفه پيمانكار است كه به موقع به شركت بيمه اعلام نموده و از نظر متره و برآورد خسارت با كارشناس فني بيمه همكاري كند.

مواردي نيز وجود دارد كه جهت اجراي پروژه موسسات بين المللي مانند بانك جهاني، بانك توسعه اسلامي و غيره وام مي دهند. در اين صورت مناقصه نيز بين المللي است يعني پيمانكاراني از سراسر جهان كه داراي صلاحيت مي باشند مشاركت بوده FIDIC مي كنند و ممكن است برنده مناقصه پيمانكار خارجي باشد. در چنين حالتي فرم قرارداد بين صاحبكار و پيمانكار و در اين پيمان نيز از پيمانكار خواسته شده ظرف ٨٤ روز پس از امضاء پيمان نسبت به مذاكره و مكاتبه با شركت بيمه معتبر و اخذ نرخ و شرايط و ارائه آن همراه با متن بيمه نامه به صاحبكار اقدام نمايد. درصورت تاخير پيمانكار در اخذ بيمه نامه، صاحبكار مي تواند اقدامات لازم را خود انجام داده و هزينه مربوطه را از صورتحساب پيمانكار كسر نمايد.

در چنين قراردادهايي علاوه بر كار از پيمانكار خواسته شده تا كاركنان و ماشين آلات را نيز تحت پوشش بيمه قرار دهد. به عنوان مثال جهت اجراي بخشي از پروژه فاضلاب تهران، چند سال پيش بانك جهاني وام داد و يك پيمانكار برزيلي برنده مناقصه شد كه با يك شركت ايراني بصورت مشاركتي كار را اجرا كردند.

بطوريكه ملاحظه مي كنيد هدف اين است كه با اخذ پوشش بيمه براي پروژه هاي اجرايي كه حق بيمه آن در بودجه منظور شده است، درصورت وقوع حادثه خسارات وارده از محل بيمه نامه و سيستم بيمه جبران گشته و پروژه به بهره برداري برسد و نياز به تامين اعتبار مجدد نباشد.

بنابراين الزام قانوني براي بيمه نمودن اين پروژه ها وجود دارد و اگر پيمانكاري به هر علتي آنها را بيمه نكند بايد قانونًا پاسخگو باشد.

١.١.٥ بيمه تمام خطر پيمانكاران Contractor’s All Risks ( C.A.R )

بيمه تمام خطر پيمانكاران در گذشته در كشور ما با عنوان بيمه تمام خطر مقاطعه كاري نيز ناميده مي شد ولي بعدًا در هنگام بازنگري ترجمه عنوان انگليسي عينًا رعايت شد و بيمه تمام خطر پيمانكاران ناميده شد.

شروع پوشش بيمه تمام خطر پيمانكاران از زمان تحويل زمين به پيمانكار است كه در حقيقت شروع عمليات ساختماني محسوب مي شود. زمين محل احداث پروژه با صورتجلسه به پيمانكار تحويل ميشود و پيمانكار نيز در هنگام پر كردن پرسشنامه مي بايست همان زمان را ذكر نمايد. عدم رعايت آن ممكن است موجب رد خسارت وارده از سوي بيمه گر شود.

١.١.٦ حوادث تحت پوشش در بيمه تمام خطر پيمانكاران يا نصب

حوادث تحت پوشش شامل:

١.١.٦.١ حوادث طبيعي: يا كليه حوادثي كه بشر در ايجاد آنها دخالتي ندارد اما انسان مي تواند با تمهيداتي اثرات زيانبار آن را تا اندازه اي كاهش دهد مانند طراحي و اجراي كارهاي ساختماني با رعايت آئين نامه هاي مربوطه، احداث زهكش، دايك و غيره جهت هدايت آبهاي سطحي در هنگام بارندگي به بيرون از محل اجراي كار.

اين حوادث عبارتند از : سيل، زلزله، طوفان از هر نوع، نشست زمين، صاعقه و مانند اينها.

حوادث ناشي از اجراي كار: يك سري حوادث نيز در هنگام اجراي كار پيش مي آيند مانند آتش سوزي، انفجار، افتادن اشياء در هنگام جابجائي، سرقت با شكستن حرز و بطور كلي كليه خسارتهاي ناشي از حادثه كه علت آنها سهل انگاري پيمانكاران مجري در سايت باشد. اگر سهل انگاري پيمانكار منجر به حادثه و خسارت فيزيكي نشود از محل بيمه نامه قابل جبران نمي باشد.

بديهي است مواردي پيش مي آيد كه به علت سهل انگاري پيمانكار كاري طبق نقشه اجرا نشده و يا جا به جا اجرا شده باشند هرچند كه اصلاح آنها هزينه گزافي خواهد داشت ولي چون حادثه اي رخ نداده زيان وارده از محل بيمه نامه تمام خطر نصب / پيمانكاران قابل جبران نمي باشد. در ارتباط با سرقت بايستي ذكر نمود كه سارق بايد با اعمال زور وارد محل شود يعني با سوراخ كردن ديوار و شكستن در و غيره وارد شده و شي را سرقت نمايد در غيراينصورت ناپديد شدن در كارگاه تلقي شده و از محل بيمه نامه قابل پرداخت نمي باشد.

بيمه نامه هاي تمام خطر نصب و پيمانكاران داراي دو بخش مي باشند كه بخش يك خسارات مادي يا خود پروژه را بيمه مي كند و بخش دو مسئوليت مدني بيمه گزار در مقاب َ ل اشخاص ثالث را تحت پوشش قرار مي دهد.

پيش از توضيح بخش يك و دو هركدام از اين بيمه نامه ها لازم است ابتدا بيمه گذار را در بيمه تمام خطر نصب يا پيمانكاران تعريف نمائيم.

بيمه گذار در بيمه تمام خطر نصب/ پيمانكاران عبارتند از:

١.١.٦.٢ صاحبكار يا پيمانكار:

كه پروژه براي ايشان اجرا مي شود و پيش پرداخت به پيمانكار را انجام مي دهد و داراي نفع بيمه اي مي باشد و در جدول مشخصات بيمه نامه نيز اسم صاحبكار به عنوان بيمه گذار درج مي شود.

١.١.٦.٣ پيمانكار اصلي:

شركت ساختماني يا كنسرسيومي است كه با صاحبكار قرارداد بسته و مسئوليت دارد تا پروژه را طبق مشخصات فني اجرا و در نهايت به صاحبكار تحويل نمايد. مسئوليت بيمه نمودن پروژه نيز با ايشان مي باشد.

١.١.٦.٤ پيمانكاران فرعي:

پيمانكار اصلي به دليل حجم كار و يا به خاطر تخصصي بودن برخي از كارها اجراي كار را به چندين پيمانكار ذيصلاح ديگر واگذار مي نمايد. اين پيمانكاران به عنوان پيمانكاران فرعي مي باشند و كارهاي اجرايي آنها نيز تحت پوشش قرار مي گيرد و نياز نيست كه هركدام كار خود را جداگانه بيمه كنند بلكه پيمانكار اصلي قبل از ارائه كار به پيمانكار ديگر بيمه نامه را اخذ و همه كارها را تحت پوشش قرار مي دهد.

١.١.٦.٥ مهندسين مشاور:

معمولا صاحبكار امكان سنجي و برآورد اوليه هزينه اجراي پروژه را به مهندسين مشاور واگذار و بعضًا همان مهندسين نيز در اجراي پروژه در كارگاه حضور دارند و كارهاي اجرايي پيمانكاران را از نظر كميت و كيفيت كنترل نموده و صورت وضعيت آنها را مورد بررسي و تائيد قرار مي دهند.

سهل انگاري اين مشاورين قبل از شروع عمليات اجرايي در پوشش بيمه تمام خطر نمي باشد ولي از آنجائيكه در سايت حضور دارند ممكن است باعث خسارت جاني يا مالي به اشخاص ثالث شوند كه از اين نظر تحت پوشش مي باشند و بيمه گذار محسوب مي شوند.

١.١.٦.٦ بانك يا موسسه وام دهنده:

برخي از پروژه ها از بانك يا موسسه اي وام مي گيرند كه در اينصورت نام بانك يا موسسه به عنوان ذينفع در بيمه نامه بايد ذكر گردد تا وام مربوطه را پرداخت نمايند.

پنج مورد فوق به عنوان بيمه گذار در بيمه هاي تمام خطر نصب و يا پيمانكاران مي باشند كه از آنها نام صاحبكار و پيمانكار اصلي حتمًا در بيمه نامه ذكر مي شود و اگر بانك يا موسسه نيز وام داده باشد در جدول مشخصات بيمه نامه به نفع بانك يا موسسه ذكر ميشود. وظيفه اخذ بيمه نامه و تمديد آن معمو ً لا با پيمانكار اصلي است ولي در برخي از موارد استثناء نيز وجود دارد يعني بعضي از صاحبكاران با شركت بيمه اي قرارداد طولاني مدت دارند لذا كپي آن قراراداد را ضميمه پيمان با پيمانكار اصلي مي كنند در نتيجه كار تحت پوشش آن قرارداد طولاني مدت قرار مي گيرد مانند قرارداد شركت بيمه ايران با وزارت راه و ترابري كه از سال ١٣٥٦ تا به حال ادامه دارد.

١.١.٧ بخش يك بيمه نامه تمام خطر پيمانكاران

مواردي كه در بخش يك بيمه تمام خطر پيمانكاران بيمه مي شوند عبارتند از:

١.١.٧.١ مبلغ پيمان: اگر مبلغ پيمان تهيه و اجراي پروژه باشد دراينصورت مصالح و تهيه آنها نيز به عهده پيمانكار مي باشد. در غيراينصورت مبلغ پيمان فقط دستمزد و هزينه اجرا است.

١.١.٧.٢ مصالح عهده كارفرما: چنانچه مبلغ پيمان براي اجراي عمليات باشد لازم است ارزش مصالح تهيه شده توسط صاحبكار/ كارفرما نيز در اين بند ذكر گردد.

١.١.٧.٣ اموال مجاور: اموال مجاور عبارتست از اموال موجود در محل و يا در مجاورت محل پروژه كه متعلق به صاحبكار يا پيمانكار(ان) و يا دراختيار و مراقبت آنان باشد.

خسارت وارد به اموال مجاور تنها درصورتي قابل پرداخت است كه اولاً علت حادثه ناشي از سهل انگاري پيمانكار مجري باشد، ثانيًا در بخش يك جدول مشخصات بيمه نامه براي اموال مجاور حد غرامتي منظور شده باشد. بنابراين اگر در اثر حوادث طبيعي، اموال مجاور و پروژه آسيب ببيند بيمه نامه خسارت وارد به اموال مجاور را جبران نخواهد نمود، براي اينكه علت حادثه سهل انگاري پيمانكار نمي باشد. ضمنًا ماشين آلات و تجهيزات پيمانكاري مانند لودر، بولدوزر و جرثقيل كه ابزار كار پيمانكاران مي باشند اموال مجاور محسوب نمي شوند.

حد غرامت براي اموال مجاور درجدول مشخصات بيمه نامه و پرسشنامه معمو ً لا حدود ١٠ درصد ارزش پيمان مي باشد. اگر حد غرامتي در جدول مشخصات براي اموال مجاور بيمه نشود، خسارت وارده قابل جبران نمي باشد. به خاطر افزودن حد غرامت براي اموال مجاور نرخ بيمه نامه افزايش داده نمي شود بلكه حد غرامت با سرمايه ساير موارد جمع و مبلغ مورد بيمه را تشكيل مي دهد كه نرخ بيمه نامه به مبلغ مورد بيمه اعمال مي شود.

١.١.٧.٤ برداشت ضايعات: منظور برداشت ضايعات ناشي از خسارت قابل جبران مي باشد. در پروژه هاي عمراني و زيربنائي معمولا مبلغي به عنوان تجهيز و برچيدن كارگاه به پيمانكار پرداخت مي شود و در برخي از پروژه هاي پيمانكاري جهت جمع آوري آشغال و ضايعات چوب، كارتن و ساير موارد كه در كارگاه جمع مي شود قرارداد مي بندند و هر روز عمليات تميزكاري كارگاه را انجام مي دهد، اينها برداشت ضايعات محسوب نمي شوند.

برداشت ضايعات عبارتست از هرچيزي كه بر روي كار اجرا شده انباشته مي شود و جهت ادامه كار لازم است برداشته شود و يا اينكه مورد تخريب شده در اثر حادثه بايستي ابتدا موارد تخريب شده جمع آوري و از محل دور شود تا بتوان كار را اجرا نمود، مانند تخريب يك ساختمان در اثر زلزله. در مواردي نظير لوله كشي، كانال حفاري شده در اثر سيلاب از گل و لاي پر مي شود و در خط القمر علاوه بر پر شدن كانال از گل و لاي حجم زيادي نيز برروي كانال انباشته مي شود جهت ادامه كار لازم است لجن برداري انجام شود كه در مقايسه با حفاري قبل از حادثه سيل، هم از نظر نوع كار و هم از لحاظ حجم هزينه زيادي را براي پيمانكار در بردارد.

تعريف برداشت ضايعات در شرط ٠٢٠ به تفصيل آمده كه ضميمه اين جزوه مي باشد. ميزان غرامت كه براي برداشت ضايعات بيمه مي شود معمولا تا ده درصد مبلغ پيمان است و در بخش يك جدول مشخصات بيمه نامه درج مي شود.

اكثر پروژه هايي كه تحت پوشش بيمه تمام خطر پيمانكاران مي باشند مانند سد، پل كانال و غيره در هنگام خسارت ناشي از سيل داراي ضايعات قابل توجهي مي باشند بنابراين توصيه مي شود در هنگام بيمه نمودن حد غرامتي نيز بابت ضايعات بيمه گردد.

١.١.٨ بخش دو بيمه تمام خطر پيمانكاران/نصب

بخش دو بيمه تمام خطر پيمانكاران و نصب مسئوليت مدني بيمه گذار در مقابل اشخاص ثالث تحت پوشش قرار مي دهد، بدين معني كه اگر در هنگام اجراي پروژه كه در بخش يك بيمه نامه تحت پوشش قرار گرفته در اثر سهل انگاري بيمه گذار خسارت بدني و يا مالي به اشخاص ثالث وارد شود، بيمه نامه آن خسارات را تا حدي كه در جدول مشخصات بيمه نامه درج شده تحت پوشش قرار داده و جبران مي نمايد.

در اينجا بايد توجه داشت كه مسئوليت كيفري تحت پوشش نبوده بلكه فقط مسئوليت مدني است كه بيمه مي گردد، ضمنًا به هيچ وجه كاركنان و كارگران در بيمه هاي مهندسي تحت پوشش قرار نمي گيرند.

حد غرامتي كه در پرسشنامه بيمه نامه و در جدول مشخصات براي هر نفر درج مي شود بايد با حد ديه در ماههاي حرام براي خسارت بدني مطابقت داشته باشد، ضمنًا خسارت بدني در طول مدت بيمه نامه نيز بستگي به دوري يا نزديكي اشخاص ثالث به محل اجراي پروژه دارد. اگر پروژه اي در داخل شهرهاي بزرگ انجام مي شود و يا پروژه هايي مانند سد سازي كه در پائين دست آنها روستا و يا شهر وجود دارد در چنين حالاتي بايد تعداد را متناسب با در معرض خطر قرار گرفتن اشخاص ثالث تعيين نمود.

در برخي از قراردادها تعداد و همچنين مبلغ حد غرامت در قرارداد بين صاحبكار و پيمانكار مشخص مي گردد. به هر حال حتي در پروژه هايي كه در بيابان اجرا مي شوند نيز مي بايست با توجه به زمان پروژه حداقل چند نفر را تحت پوشش قرار داد.

ميزان خسارت مالي را نيز بايد متناسب با اموال اشخاص ثالث در معرض خطر انتخاب نمود. به عنوان مثال در پروژه هاي نفتي كه در دريا انجام مي شود معمولا در قراردادهاي شركت نفت حداقل ٢٠ ميليون دلار براي اموال اشخاص ثالث در نظر گرفته مي شود.

علاوه بر خسارت بدني و مالي به اشخاص ثالث در مواردي آلودگي محيط زيست نيز با حد غرامتي در اين بخش تحت پوشش قرارداده مي شود.جمع حد غرامت بدني و مالي ميزان تعهد شركت بيمه در طول مدت بيمه نامه براي مسئوليت بيمه گذار در مقابل اشخاص ثالث را تشكيل مي دهد. درصورت پرداخت خسارت تا حدود مندرج در جدول مشخصات براي اشخاص ثالث، بيمه گذار مي بايست نسبت به تجديد حدود با پرداخت حق بيمه اضافي اقدام نمايد. ضمنًا با توجه به طولاني بودن مدت بيمه نامه و افزايش ساليانه ميزان ديه، بيمه گذار مي بايست درخواست نمايد تا حد مندرج در جدول مشخصات تا ميزان قانوني آن افزايش يابد.

١.١.٩ مواردي كه در بخش يك بيمه تمام خطر نصب بيمه مي شوند

با توجه به نوع مورد بيمه در بيمه تمام خطر نصب معمو ً لا موارد زير در بخش يك بيمه نامه تحت پوشش قرار مي گيرند:

١.١.٩.١ ارزش اقلام مورد نصب: اقلام مورد نصب كه از داخل يا خارج از كشور خريداري مي شوند به قيمت خريد در اين بند تحت پوشش قرار مي گيرند.

١.١.٩.٢ هزينه حمل براي اقلام مورد نصب خريداري شده: جهت انتقال به سايت يا محل نصب مي بايست هزينه حمل پرداخت گردد. درصورت خسارت به اقلام مورد نصب هزينه حمل مجدد در اينجا تحت پوشش قرار مي گيرد.

١.١.٩.٣ حقوق و عوارض گمركي: براي كالاهاي وارداتي مي بايست طبق قانون حقوق و عوارض گمركي پرداخت نمايند..

درصورت بيمه نمودن حقوق و عوارض گمركي به هنگام خسارت آن هم از محل بيمه نامه پرداخت خواهد شد.

١.١.٩.٤ هزينه نصب: عبارتست از دستمزدي كه پيمانكار يا پيمانكاران مي گيرند تا اقلام مورد نصب را نصب كنند برخي از بوده كه در اينصورت مهندسي، خريد اقلام مورد نصب و نصب آنها نيز با يك پيمانكار است. مبلغ پيمان EPC پروژه ها بصورت ممكن است شامل ارزش مورد نصب، هزينه نصب و كارهاي ساختماني نيز باشد.

١.١.٩.٥ ارزش كارهاي ساختماني: در پروژه هاي نصب نيز كارهاي ساختماني وجود دارد مانند فوندانسيونها، سالن هاي توليد غيره كه همگي كار ساختماني محض مي باشند. ارزش اين كارهاي ساختماني نيز در بيمه تمام خطر نصب تحت پوشش قرار مي گيرد و هر نرخ فني كه براي نصب محاسبه شده به ارزش كارهاي ساختماني نيز اعمال مي شود. اگر ارزش كارهاي ساختماني بيش از ٢٠ درصد ارزش كل پروژه باشد در اين حالت بطور جداگانه نرخ گذاري شده و حق بيمه كارهاي ساختماني و نصب جداگانه محاسبه شده و در نهايت نرخ ميانگين بدست مي آيد.

١.١.٩.٦ برداشت ضايعات: طبق تعريفي كه قب ً لا توضيح آن داده شده منظور برداشت ضايعات خسارات قابل پرداخت مي باشد و حدغرامت آن ١٠ % مبلغ پيمان مي باشد.

١.١.٩.٧ اموال مجاور: اموال موجود در محل و يا مجاورت پروژه متعلق به صاحبكار يا پيمانكار و يا در اختيار و مراقبت آنان مي باشند.

در پروژه هايي كه طرح و توسعه مي باشند واحد هاي اجرا شده و در حال بهره برداري نسبت به واحد هاي در حال اجرا اموال مجاور محسوب مي شوند و مانند بيمه تمام خطر پيمانكاران ده درصد ارزش پيمان به عنوان اموال مجاور قابل بيمه شدن مي باشند.

از موارد ذكر شده فوق دو مورد ارزش اقلام مورد نصب و همچنين هزينه نصب اجباري و ساير موارد اختياري مي باشند.

بنابراين براي اينكه يك بيمه نامه تمام خطر نصب صادر شود حداقل دو مورد را بايد متقاضي به شركت بيمه اعلام و بيمه نمايد، ارزش اقلام مورد نصب و هزينه آنها.

مجموع ارزش ٧ مورد فوق سرمايه مورد بيمه در بخش يك را تشكيل مي دهد و نرخ مورد نظر به آنها اعمال و حق بيمه محاسبه مي گردد. حق بيمه محاسبه شده براي مدت پيمان يا مدت بيمه نامه مي باشد.

١.١.١٠ مدت بيمه نامه تمام خطر نصب / پيمانكاران

بطوريكه قب ً لا اشاره شد مدت بيمه نامه در بيمه هاي تمام خطر نصب و پيمانكاران به مدت پيمان بستگي دارد.

در بيمه تمام خطر پيمانكاران اين مدت تقريبًا يكنواخت و عموماً به اندازه عمليات ساختماني مي باشد، به عبارت ديگر پيمانكار اكثر زمان را صرف عمليات ساختماني مي نمايد.

در بيمه تمام خطر نصب مدت بيمه نامه به دوره هاي مختلف تقسيم بندي مي شود كه داراي تفاوتهايي با همديگر مي باشند.

١.١.١١ دوره هاي مختلف بيمه تمام خطر نصب :

١.١.١١.١ دوره پيش انبارداري

اين دوره در همه پروژه ها پيش نمي آيد بلكه بعضًا موردي پيدا مي شود كه قبل از اينكه مناقصه انتخاب پيمانكار برگزار شود بخشي از اقلام مورد نصب به سايت مي رسد و بايد براي مدت كوتاهي در انبار نگهداري شود. در اين حالت بيمه گر با صدور گواهي موقت براي ارزش آن بخش از اقلام مورد نصب و مدت مورد نظر با خطرات معين مانند آتش سوزي، سيل، زلزله و سرقت را تحت پوشش قرار مي دهد تا پس از انتخاب پيمانكار و ارائه مدارك لازم بيمه نامه اصلي صادر گردد.

بايد توجه داشت كه انبارداري در بيمه تمام خطر نصب از زمان شروع عمليات ساختماني و نصب تا تحويل موقت تحت پوشش بيمه بوده و دوره پيش انبارداري در حقيقت انبارداري قبل از شروع عمليات ساختماني يا نصب ميباشد و معمو ً لا به ندرت پيش مي آيد.

١.١.١١.٢ دوره عمليات ساختماني و نصب:

اين دوره كه با تجهيز كارگاه شروع مي شود بيشترين زمان مدت بيمه را به خود اختصاص مي دهد، بدين صورت كه ابتدا كارهاي ساختماني مانند احداث فنس، فوندانسيون، ساختمانها و سالنهاي توليد اجرا و بعد از رسيدن اقلام مورد نصب آنها در داخل انبار و يا در فضاي آزاد نگهداري شده و طبق برنامه زمانبندي نصب مي شوند.

١.١.١١.٣ دوره آزمايش:

زمانيكه درصد پيشرفت كار عمليات ساختماني و نصب به بيش از ٩٥ % رسيد گروهي از مهندسين صاحبكار و پيمانكار دوره آزمايش را شروع مي كنند. دوره آزمايش سه مرحله دارد:

(Cold Test) • آزمايش سرد يا بدون بار

(Hot Test) • آزمايش گرم يا با بار

• راه اندازي

• براي اجراي آزمايش سرد گروهي از مهندسين كارفرما و پيمانكار مامور مي شوند تا واحد به واحد از نظر نصب

دستگاه در جاي خود و بر طبق نقشه و يا كم و كاستي كه در اقلام مورد نصب وجود دارد بازديد نموده و صورتجلسه كنند.

در اين مرحله ممكن است بخشهايي از كار جا به جا اجرا شده باشد و يا در اثر مرور زمان كابل، لوله و يا دستگاههاي اندازه گيري فشار و درجه حرارت شكسته شده باشد. اين موارد در صورتجلسه درج مي شود تا بلافاصله رفع عيب گشته آن واحد آماده آزمايش گرم شود.

• براي اجراي آزمايش گرم دستگاههاي برقي را برق دار نموده و از نظر چرخش و غيره آنها را آزمايش مي نمايند

يعني موتوري كه بايد ٣٠٠٠ دور در دقيقه بچرخد آيا اين را انجام مي دهد يا نه و اگر انجام داد آزمايش آن با موفقيت بوده در غيراينصورت رد ميشود.

آزمايش گرم موارد ديگر همچون بويلر زمان بر است كه در آن بايد مشعلها را روشن كنند و آب وارد بويلر شده و در نهايت تبديل به بخار شود و به قدرت اسمي رسد. در ارتباط با ساير تاسيسات مانند پتروشيمي كه قرار است در داخل تاسيسات مواد قابل اشتعال مانند گاز جريان يابد، ابتدا با بخار لوله و اتصالات را تست مي كنند تا از نظر نشتي ايرادات لازم گرفته شود.

 بعد از انجام موفقيت آميز آزمايش گرم واحدهاي مختلف راه اندازي انجام مي شود. در راه اندازي مواد اوليه از ابتداي خط توليد واردمي شود كه در انتها مي بايست محصول كارخانه بدست آيد. در راه اندازي نمونه برداري هاي مختلف صورت گرفته و در آزمايشگاه مورد بررسي قرار مي گيرد تا با مشخصات فني مورد نظر مطابقت داشته باشد. بديهي است درصورت داشتن ايراد در هر مرحله از آزمايش گرم و يا راه اندازي، پيمانكار مجري مي بايست درصدد چاره انديشي برآمده و ايراد موجود را برطرف نمايد. زماني كه از نظر كميت يا مقدار توليد كارخانه يا خط توليد به قدرت اسمي رسيد و از لحاظ كيفيت نيز مطلوب بود، در آن صورت راه اندازي مورد پذيرش صاحبكار بوده و پيمانكار اصلي مي تواند درخواست امضاء صورتجلسه تحويل موقت نمايد. بعد از امضاء صورتجلسه تحويل موقت بيمه نامه وارد دوره نگهداري مي شود.

١.١.١١.٤ دوره نگهداري:

دوره نگهداري عبارت از زماني است كه بعد از تحويل موقت شروع مي شود و معمو ً لا بعد از ١٢ ماه تحويل دائم صورت ميگيرد. دوره نگهداري درحقيقت همان تضميني است كه پيمانكار به صاحبكار داده است كه اگر بعد از تحويل موقت ايرادي در كار پيدا شود با اعلام صاحبكار، پيمانكار به سايت مراجعه نموده و ايرادات را به هزينه خود جبران نمايد.بيمه تمام خطر نيز در هنگاميكه پيمانكار جهت رفع عيب به سايت مراجعه مي كند هرگونه خسارت ناشي از فعل يا ترك فعل پيمانكار را از محل بيمه نامه جبران مي كند.

١.١.١٢ انواع دوره نگهداري :

پوشش دوره نگهداري بعد از تحويل موقت پروژه به صاحبكار شروع مي شود و معمو ً لا به مدت ١٢ ماه مي باشد كه در پايان آن نيز تحويل دائم انجام مي گردد. در دوره نگهداري حوادث طبيعي پوشش ندارد. دوره نگهداري سه نوع مي باشد كه در هنگام پر كردن پرسشنامه توسط متقاضي نوع آن ذكر مي گردد.

كه با شرط ٠٠٣ ارائه مي شود خسارتهايي را كه ناشي از سهل : Visit Maintenance ١.١.١٢.١ دوره نگهداري ساده يا انگاري پيمانكار در هنگام رفع عيب در كارگاه صورت مي گيرد را طبق شرايط بيمه نامه جبران مي كند بدين ترتيب كه پس از تحويل موقت اگر ايرادي در مدت ١٢ ماه دوره نگهداري در كارهاي اجرائي پيمانكار پيدا شود، صاحبكار وي را احضار مي كند تا ايراد را برطرف نمايد. چنانچه در حين رفع عيب خسارتي ناشي از فعل يا ترك فعل افراد پيمانكار به پروژه وارد شود از محل بيمه نامه جبران پذير خواهد بود.

ذكر اين نكته ضروريست كه چنانچه در دوره نگهداري خسارت ناشي از سهل انگاري افراد صاحبكار يا بهره بردار باشد از محل بيمه نامه تمام خطر پوشش ندارد، بنابراين صاحبكار پس از تحويل موقت بايد بيمه شكست ماشين آلات همراه با پوشش خطر آتش سوزي را براي پروژه خود اخذ نمايد.

كه با شرط ٠٠٤ ارائه مي شود، پوشش دوره :Extended Maintenance ١.١.١٢.٢ دوره نگهداري گسترده يا

نگهداري ساده را پوشش داده و علاوه بر آن اگر خسارتي در مدت دوره نگهداري اتفاق بيافتد كه ناشي از سهل انگاري پيمانكار در حين عمليات ساختماني و نصب باشد نيز از محل بيمه نامه قابل جبران خواهد بود.

شرط ٠٠٣ بيشتر براي كارهاي ساختماني و شرط ٠٠٤ براي بيمه نامه هاي نصب مناسب مي باشد.

كه با شرط ٢٠١ ارائه مي گردد خسارتهائي كه در دوره نگهداري اتفاق : Guarantee ١.١.١٢.٣ دوره نگهداري تضمين مي افتد و علتش به كارخانه سازنده برميگردد را نيز جبران مي نمايد، بدينصورت كه اگر در دوره نگهداري خسارتي اتفاق بيافتد كه علت آن ناشي از خطا در نصب، طراحي غلط، مصالح نامرغوب و يا اجراي ناصحيح كار در كارخانه باشد آن خسارت نيز قابل جبران خواهد بود، ولي اگر قبل از وقوع حادثه صاحبكار به عيب آن پي ببرد هزينه رفع از محل بيمه نامه قابل پرداخت نخواهد بود. همچنين خسارات ناشي از آتش سوزي، انفجار و حوادث طبيعي و خسارت وارد به اشخاص ثالث نيز از پوششهاي اين نوع دوره نگهداري مي باشد.

١.١.١٣ تمديد بيمه نامه تمام خطر نصب يا پيمانكاران

در اكثر پروژه ها زمان بيمه نامه در حالي منقضي مي شود كه هنوز كار به پايان نرسيده و تحويل صاحبكار نشده است، بنابراين بيمه گر مي بايست حدود يكماه مانده به تاريخ تحويل موقت، نامه يادآوري را به پيمانكار ارسال نموده و انقضاء بيمه نامه را يادآوري نمايد. در اين نامه بايد زمان انقضاي بيمه نامه كه همان شروع دوره نگهداري است به بيمه گذار اعلام و از وي خواسته شود درصورتيكه كار تا آن زمان تحويل نمي شود مدت زمان لازم براي تمديد را اعلام دارد، درضمن سئوال مي شود كه آيا دستور كار جديد گرفته و يا علت تاخير در بهره برداري چه بوده است.

پيمانكار معمولا با دريافت اين نامه ضمن پاسخ به سئوالات مندرج در فرم يادآوري مدت زمان لازم براي تمديد را اعلام مي دارد. عدم ارسال اين نامه موجب مي شود كه بيمه گذار اينگونه برداشت كند كه ١٢ ماه ديگر از مدت بيمه نامه باقيست درحاليكه دوره نگهداري شرايط خاص خود را دارد و اگر خسارتي اتفاق بيافتد كه ناشي از عمليات اجرائي يا حوادث طبيعي باشد غير قابل پرداخت خواهد بود، بنابراين ارسال نامه يادآوري داراي اهميت مي باشد.

نرخ تمديد بيمه نامه تمام خطر نصب و پيمانكاران يا در هنگام صدور بيمه نامه و يا در زمان تمديد از طرف بيمه گر معين مي گردد. بديهي است نرخ تعيين شده در زمان صدور در مجموع به نفع بيمه گذار خواهد بود.

بنابراين در حالت اول بيمه گر در نامه اعلام نرخ و شرايط اعلام مي دارد كه نرخ تمديد هر ماه عمليات ساختماني و نصب و يا يك هفته آزمايش به چه ميزان اعمال خواهد شد و يا اينكه بصورت تناسبي و روزشمار تمديد خواهد شد.

در حالت دوم بيمه گر سابقه خسارتي بيمه نامه را بررسي نموده و تصميم گيري خواهد نمود، بنابراين اگر آمار خسارت بالا باشد نرخ تمديدي از نرخ تناسبي بيشتر مي گردد ولي درصورت عدم خسارت ممكن است تخفيفي نيز در ميزان حق بيمه اعمال شود.

در هر حال پس از تعيين ميزان حق بيمه با توجه به زمان درخواستي براي تمديد، بيمه گر با صدور الحاقيه بيمه نامه را تمديد مي نمايد. بديهي است در اينصورت دوره نگهداري به بعد از مدت تمديد انتقال پيدا مي كند.

مجددًا يكماه مانده به پايان زمان تمديد شده نيز مي بايست فرم يادآوري براي بيمه گذار ارسال نمود تا درصورت درخواست وي بيمه نامه دوباره تمديد گردد.

دوره عمليات ساختماني و نصب دوره آزمايش دوره نگهداري

درهنگام تمديد مدت آزمايش مندرج در جدول مشخصات بيمه نامه به آخر آن مدت تمديدي شيفت مي شود يعني اگر در بيمه نامه نوشته شود شامل ٤ هفته آزمايش و بيمه نامه نيز ٦ ماه تمديد شود، ماه آخر براي آزمايش اختصاص مي يابد.

چنانچه در هنگام آزمايش مشكلي پيش آيد و نياز به تمديد باشد، بيمه گذار بايد درخواست خود را با ذكر دلايل تمديد زمان آزمايش به بيمه گر اعلام نمايد.

١.١.١٤ استثنائات بيمه هاي تمام خطر نصب يا پيمانكاران

بطوريكه اشاره شد در بيمه هاي تمام خطر معمو ً لا استثنائات در بيمه نامه ذكر شده است و غيراز آنها همه موارد طبق تعريف بيمه نامه تحت پوشش مي باشند. برخي از استثنائات را مي توان با پرداخت حق بيمه اضافي حذف نمود ولي موارد ديگر را نمي توان حذف كرد.

بيمه هاي تمام خطر نصب يا پيمانكاران داراي سه گروه استثنائات مي باشند:

١.١.١٤.١ استثنائات عمومي

اين استثنائات براي بخش يك و دو اعمال مي شوند و عبارتند از :

جنگ، عمل دشمن خارجي، انقلاب، شورش، اعتصاب، بلوا و اغتشاش، مصادره و موارد نظير اينها شامل هر عمل گروهك هاي سازمان يافته بر عليه دولت مركزي.

خطر جنگ براي اموال غيرمنقول مانند نيروگاه، سد، راه و غيره قابل بيمه نبوده و در حقيقت ريسك در دولتهايي است كه با هم در جنگ مي باشند و بعد از جنگ نيز بايد توسط دولت بازسازي شوند.

از موارد ذكر شده در استثنائات فقط اعتصاب، شورش، بلوا و اغتشاش را مي توان در زماني كه دركشور ناآرامي اجتماعي وجود ندارد با ضميمه نمودن شرط ٠٠١ و با حد غرامت مشخصي در هر حادثه و در طول مدت بيمه نامه با اخذ حق بيمه مربوطه Strike, Riot, Civil Commoton معروف است و مخفف كلمات SRCC تحت پوشش قرار داد. اين شرط در بازار بيمه به مي باشد. بديهي است در اين شرط نيز مواردي نظير عمل گروهك هاي سازمان يافته بر عليه دولت مركزي پوشش ندارد.

١.١.١٤.٢ آلودگي هاي هسته اي و تشعشعات راديواكتيو

از آنجائيكه تشعشعات هسته اي موجب آلودگي در سطح وسيع مي شود و از مرز يك كشور نيز عبور مي كند شركتهاي بيمه بازرگاني توان پوشش دادن به چنين ريسكي را ندارند. معمو ً لا در كشورهايي كه نيروگاه اتمي دارند مسئوليت آلودگي را به صندوق بين المللي كه بدين منظور تاسيس شده با حق عضويت منتقل مي كنند و تا حدودي جبران غرامت مي كند.

١.١.١٤.٣ عمل عمدي بيمه گذار و يا نمايندگان وي اگر بيمه گزار عمدًا به اموال خود خسارت وارد نمايد از محل بيمه نامه قابل جبران نمي باشد.

١.١.١٤.٤ توقف جزئي و كلي

اگر در اثر وقوع حادثه و خسارت قابل جبران، كارگاه بيمه گزار براي مدتي تعطيل شود، بيمه گر خسارت ناشي از توقف را جبران نمي كند. مث ً لا در اثر سيل و از بين رفتن پلهاي ارتباطي به طرفين رودخانه و يا تخريب شدن پروژه چند روزي جهت شروع كار مجدد كارگاه تعطيل شود.

در برخي موارد نيز به دلايل اجتماعي يا سياسي كارگاه تعطيل مي شود و موجب توقف كار به مدت قابل توجهي مي گردد، مثلا به علت انقلاب يا جنگ.

١.١.١٥ استثنائات بخش يك بيمه نامه

١.١.١٥.١ فرانشيز:

فرانشيز بخشي از خسارت است كه در هر حادثه بر عهده بيمه گزار مي باشد. كلمه فرانشيز فرانسوي است و درصورت بكارگيري آن در بيمه نامه هاي صادره در زبان اصلي به معني اين است كه بيمه گر خسارت را تا آن مبلغ فرانشيز نمي پذيرد و اگر خسارت بيش از آن شد همه خسارت را پرداخت مي كند، بنابراين در بيمه هاي صادره در بازار لندن از كلمه فراشيز بكار مي رود. در كشور ما براي هر سه كلمه فرانسوي و انگليسي Deductible و يا Excess استفاده نمي شود بلكه كلمه فرانشيز مرسوم شده و در حقيقت بيمه گزار از هر خسارت تا حد فرانشيز بيمه گر خود محسوب ميشود و مازاد بر آن از سوي شركت بيمه پرداخت مي گردد.

در بخش يك بيمه هاي مهندسي ، دو نوع فرانشيز وجود دارد كه يكي براي حوادث طبيعي و آزمايش و ديگري براي ساير حوادث مانند افتادن اشياء هنگام جابجائي، تصادم، آتش سوزي و … مي باشد.

بخش دو بيمه نامه فقط براي خسارتهاي مالي فرانشيز دارد و خسارت بدني به اشخاص ثالث بدون فرانشيز پرداخت مي شود.

فرانشيز با حق بيمه نسبت عكس دارد و با تغيير فرانشيز مي توان حق بيمه را نيز تغيير داد ولي نمي توان فرانشيز را حذف نمود.

١.١.١٥.٢ خسارتهاي غير مستقيم:

خسارتهاي غير مستقيم از هر نوع مانند جرائم، از دست دادن قرارداد و زيان ناشي از تاخير عدم اجرا در بيمه نامه پوشش ندارند.

١.١.١٥.٣ خسارات ناشي از طراحي غلط، مصالح نامرغوب و اجراي ناصحيح كار به غير از خطا در هنگام نصب واجرا:

هرگونه خسارت ناشي از طراحي غلط، مصالح نامرغوب و اجراي ناصحيح كار در كارخانه سازنده و يا به عبارتي مواردي كه قبل از شروع كار در سايت مي باشند از پوشش بيمه نامه خارج است. البته سهل انگاري پيمانكار مجري در هنگام عمليات ساختماني و نصب كه منجر به حادثه شود و موردي خسارت فيزيكي ببيند از محل بيمه نامه قابل پرداخت مي باشد.

هرچند كه موارد مذكور استثناء شده اند ولي با پرداخت حق بيمه اضافي و مشروط به اينكه سازندگان دستگاهها و يا توليد كنندگان مصالح شناخته شده باشند مي توان با اضافه نمودن شرط ٢٠٠ به بيمه نامه و دريافت حق بيمه اضافي خطر سازنده را نيز تحت پوشش قرار داد و اين بند از استثنائات بيمه ناامه را تغيير داد. (نحوه پرداخت در شرط ٢٠٠ توضيح داده شده است ).

١.١.١٥.٤ فرسودگي، خوردگي، زنگ زدگي:

ريسكهاي تدريجي يا مواردي كه به تدريج مورد بيمه را تحت تاثير قرار داده و آسيب مي رساند در بيمه تمام خطر پوشش ندارند. دستگاهها بعضًا در اثر رطوبت و شرايط جوي حاكم خورده شده و يا زنگ مي زنند، از آنجائيكه پوشش بيمه نامه براي خسارات فيزيكي غير قابل پيش بيني و ناشي از حادثه ناگهاني است بنابراين خسارات تدريجي و پيش بيني پوشش ندارند.

١.١.١٥.٥ از بين رفتن يا آسيب به پرونده ها، نقشه ها، صورتحسابها، ارز، تمبر، سفته، چك، موارد بسته بندي

مانند جعبه و در بعضي موارد در اثر وقوع آتش سوزي و يا خسارت ديگر، به پرونده ها، نقشه ها و ساير موارد مذكور در فوق نيز آسيب مي رسد و يا پيمانكار ادعا مي كند چك و سفته نيز داشته كه از بين رفته اند. اين قبيل موارد را بيمه نامه پوشش نمي دهد.

در برخي از پروژه هاي مهم مانند نيروگاه اتمي، نقشه ها را مي توان به ارزش معيني با دريافت حق بيمه اضافي تحت پوشش قرار داد.

١.١.١٦ استثنائات بخش دو بيمه نامه

• فرانشيز مقرر در بيمه نامه كه به عهده بيمه گذار مي باشد مستثني است. بطوريكه گفته شد خسارت هاي بدني به اشخاص ثالث فرانشيز ندارند و فقط خسارت مالي به اشخاص ثالث فرانشيز دارد.
• مواردي كه در بخش يك بيمه نامه بيمه شده و يا قابل بيمه شدن باشد.
• اموال مجاور
• خسارت به كاركنان و كارگران بيمه گذار
• خسارتهايي كه ناشي از بكارگيري وسايط نقليه زميني، دريائي و هوائي باشند
• هرگونه موافقت بيمه گذار جهت پرداخت خسارت به اشخاص ثالث بدون موافقت بيمه گر.

٢.١ بيمه پروژه هاي انرژي Onshore و Offshore

پروژه هاي عمراني و زير بنائي كه در زمينه نفت و گاز در حال اجرا مي باشند به دو دسته تقسيم بندي مي شوند:

Offshore گروه اول : آنهائي هستند كه در داخل دريا و دور از ساحل اجرا مي شوند و اصطلاحًا به آنها فراساحل يا

ميگويند.

گروه دوم : پروژه هائي كه در خشكي يا ساحل اجرا و مانند ساير پروژه هاي عمراني و زير بنائي مانند نيروگاه، خط لوله و ناميده مي شوند. Onshore ، پالايشگاه دور از دريا و در خشكي انجام مي شوند

با خطرات ويژه اي مواجه هستند كه بايستي با توجه به وضعيت هركدام مورد بررسي قرار Offshore پروژه هاي فراساحل يا گرفته و مطالعات لازم از نظر زمين شناسي، هواشناسي، طراحي، تجربه پيمانكار و بطور كلي امكان سنجي انجام گرفته و تحت نظارت و كنترل متخصصين اجرا شوند.

٢.١.١ خطراتي كه پروژه هاي انرژي را تهديد مي نمايد عبارتند از:

٢.١.١.١ آتش سوزي و انفجار: اين خطرات با توجه به پيشرفت عمليات نصب افزايش مي يابند و در هنگام آزمايش و راه اندازي و بهره برداري به اوج خود مي رسند و در هر لحظه ممكن است باعث از بين رفتن تمام يا بخش اعظم يك پروژه و خسارات فيزيكي به پروژه و اموال مجاور و خسارت جاني به كاركنان و اشخاص ثالث گردند.

٢.١.١.٢ خطرات ناشي از پروژه ها و كارخانجات مجاور مورد بيمه: تجربه نشان داده درصورت فاصله كم بين دو پروژه، انفجار در يكي موجب خسارت به ديگري نيز خواهد شد.

٢.١.١.٣ نشست زمين و سقوط ماشين آلات و تجهيزات نصب شده بر روي آن: در اين زمينه بايد مطالعات زمين

شناسي دقيق قبل از اجراي پروژه صورت گيرد.

٢.١.١.٤ زلزله: هر پروژه اي با توجه به اينكه در كدام منطقه انجام ميشود و همچنين شدت زمين لرزه منطقه مزبور، مورد ٣ قرار گرفته اند. همچنين Zone بررسي قرار مي گيرد. مطالعات نشان داده كه در كشور ما پروژه هاي انرژي در عسلويه در وجود گسل و سابقه زلزله در منطقه نيز در شدت و ضعف آسيب پذيري ناشي از زلزله دخالت دارد.

٢.١.١.٥ سونامي : خوشبختانه درمنطقه اي كه پروژه هاي عمراني انرژي در آن اجرا ميشود، پديده سونامي به شكلي كه در كشورهاي ديگر وجود دارد، صورت نمي گيرد و بر اساس نقشه حوادث طبيعي مونيخ ري، خليج فارس فاقد ريسك سونامي است.

٢.١.١.٦ صاعقه: منطقه ما با توجه به نقشه حوادث طبيعي از نظر صاعقه بين منطقه صفر و يك قرار دارد.

٢.١.١.٧ سيل: با توجه به اينكه سايت پروژه هاي انرژي در عسلويه در ارتفاع كمي از سطح دريا قرار دارند و شيب زمين از كوهپايه به سمت درياست سيلابهاي مهيب ناشي از بارندگي باعث وارد آوردن خسارت به پروژه هاي ساختماني موجود در محل احداث پالايشگاه خواهد شد، كه به منظور جلوگيري از اين حادثه، پروژه هاي زه كشي و انتقال آبهاي سطحي به دريا اجرا شده و يا در حال اجرا مي باشند.

٢.١.١.٨ طوفان: منطقه عسلويه از نظر طوفان در سطح متوسط يا كم مي باشد.

٢.١.١.٩ برخورد وسايط نقليه موتوري: ممكن است در هنگام اجرا و يا بهره برداري در اثر برخورد وسايط نقليه موتوري به پروژه آسيب وارد گردد.

٢.١.١.٩ برخورد كشتي: اين خطر ممكن است براي پروژه هاي فراساحلي وجود داشته باشد و براي پروژه هائي كه در ساحل اجرا مي شوند نيز گرچه خطر برخورد مستقيم وجود ندارد، ولي از آنجائي كه اكثر اقلام مورد نصب از طريق امكانات بندري تامين و تحويل مي شوند هرگونه برخورد با تجهيزات بندري و آسيب به آنها باعث تاخير در اجراي پروژه خواهد شد.

٢.١.١.١٠ سقوط هواپيما: اكثر پروژه هاي در حال اجرا در نزديكي فرودگاه عسلويه مي باشند كه پرواز و فرود هواپيماها در منطقه مي تواند خطر آفرين باشد.

٢.١.١.١١ اغتشاش، شورش، اعتصاب و بلوا: ممكن است بنا به دلايلي اين ريسك به وقوع پيوسته و آسيبي به پروژه برسد ولي با توجه به كنترل هائي كه وجود دارد امكان آن ضعيف است.

٢.١.١.١٢ شكست ماشين آلات: ماشينهائي مانند كمپرسورها، توربين ها و غيره كه در فرآيند گاز بكار گرفته مي شوند، ريسك بالاي شكست ماشين آلات را دارا هستند. سرعت چرخش توربين ها، خستگي فلزي، نفوذ اشياء، ويبراسيون و غيره از عوامل شكست ماشين آلات هستند كه در هنگام بهره برداري پيش مي آيد.

ممكن است در هنگام حمل و نقل، بارگيري، تخليه و انبارداري نيز به ماشين آلات خسارت وارد شود.

و لوله كشي زير دريائي به Topside ، علاوه بر مطالعات و عمليات اكتشاف، براي مواردي چون حفاري چاهها، نصب جكت ها منظور انتقال نفت يا گاز به ساحل جهت پالايش نيز بيمه نامه صادر مي گردد.

تجربه نشان داده كه هركدام از اين عمليات با ريسك هاي خاصي مواجه مي باشند و آنچه براي همه عموميت دارد ريسك حوادث طبيعي مانند طوفان، سونامي و مانند اينها مي باشد كه ممكن است منجر به خسارت سنگيني به مورد بيمه و شناورهاي حامل آنها گردد. هرچند كه امروزه به دليل پيشرفت فناوري، پيش بيني هواشناسي براي چند روز آينده هم امكان پذير است ولي باز مواردي در گذشته بوده كه به دلايل گوناگون اين پيش گوئي ها صددرصد درست نبوده و بروز طوفانها موجب خسارت گرديده است.

بيمه يكي از مكانيزم هاي انتقال ريسك جهت تحت پوشش قرار دادن اموال بيمه گذاران در برابر حوادث گوناگون بويژه پروژه هاي عمراني و زير بنائي مي باشد. از آنجائيكه در هر كشور متضرر نهائي خسارت دولت و يا سازمانهاي دولتي مي باشند و در بعضي از كشورها الزام قانوني براي بيمه پروژه هاي عمراني و زيربنائي وجود دارد و بعضًا افراد عادي كه در اثر بلاياي طبيعي خسارت مي بينند از نظر مالي جبران غرامت آنها با دولت مي باشد و در كشورهائي هم كه بيمه هاي بازرگاني جهت تحت پوشش قرار دادن اموال وجود دارد باز هم دولت با زيانهاي مالي مواجه است كه بيشتر از خسارات بيمه شده مي باشد.

خصوصي سازي و صادرات ريسك هاي مالي ناشي از حوادث طبيعي از الويت بالائي براي هر كشور برخوردار است و در اين زمينه بيمه هاي اتكائي براي انتقال ريسك وجود دارد.

بدين منظور صاحبكاران در قرارداد خود با پيمانكاران مجري پروژه هاي انرژي اخذ انواع بيمه هاي زير را اجباري نموده اند:

• بيمه خسارت فيزيكي به پروژه بصورت تمام خطر ناشي از حوادث طبيعي و يا اجراي كار درطول مدت اجرا و به ارزش جايگزيني
• بيمه شناورها كه جهت اجراي پروژه در دريا بكار مي روند.
• بيمه مسئوليت مدني در مقابل اشخاص ثالث
• بيمه مسئوليت جامع ناشي از اجراي كار در مقابل اشخاص ثالث و كاركنان
• بيمه مسئوليت كارفرما درمقابل كاركنان
• بيمه ماشين آلات و تجهيزات پيمانكاران
• بيمه وسائط نقليه موتوري
• بيه آلودگيهاي ايجاد شده به دريا و يا محيط زيست ناشي از عمليات اجرائي پروژه
• بيمه باربري اقلام مورد نصب از سراسر دنيا

پيمانكار برنده مناقصه موظف است با مراجعه به شركتهاي بيمه اي كه مورد تائيد صاحبكار مي باشد نرخ و شرايط اخذ نمايند.

شركتهاي بيمه نيز به دليل محدوديت در ظرفيت نگهداري و رعايت مقررات بيمه مركزي ايران با توجه به سرمايه بالاي پروژه هاي عمراني انرژي از بازار بين المللي بيمه نرخ و شرايط را اخذ نموده و جهت تائيد به بيمه مركزي ايران ارائه مي نمايند.

بديهي است كه مسئله رقابت سالم در جهت اخذ بهترين شرايط با حداقل حق بيمه به نفع بيمه گزاران ختم مي شود.

جهت پروژه هائي كه در خشكي اجرا مي شوند معمو ً لا بيمه تمام خطر نصب استاندارد شركت مونيخ ري با پوشش هاي اضافي از قبيل طراحي غلط، مصالح نامرغوب، اجراي ناصحيح كار، دوره نگهداري گسترده و پوششهاي معمول ذيل ارائه مي گردد:

• پوشش خسارت وارده به اموال مجاور تا حدي كه در قرارداد منظور شده است.
• پوشش خسارت جاني و مالي وارد به اشخاص ثالث
• هزينه اطفاي حريق و به حداقل رساندن خسارت
• هزينه هاي حمل سريع، كار در شب و اضافي كار جهت تسريع در بازسازي مورد خسارت ديده
• هزينه برداشت ضايعات

بيمه گزار با بررسيهاي لازم و استفاده از خدمات مشاوره متخصصين بيمه اي در صنعت بيمه، بيمه نامه مورد نياز خود را از يك شركت معتبر داراي پوشش اتكائي نزد بيمه گران اتكائي با رتبه اي قابل قبول براي صاحبكار و پيمانكار اخذ مي نمايد.

امروزه شركتهاي بيمه علاوه بر صدور بيمه نامه با بهترين نرخ و شرايط، خدمات بعد از صدور خود را نيز كه همانا بازديدهاي دوره اي از عمليات اجرائي پروژه بوده به بيمه گزار ارائه مي كنند. در اين بازديدها سايت بيمه گزار از هر نظر مورد بررسي قرار گرفته و نقاط ضعف آن در جلسه اي شفاهًا به پيمانكار اعلام مي گردد و بعد از بازديد نيز در گزارش كارشناس منعكس مي گردد. كارشناس فني از پيمانكار مي خواهد تا با توجه به اولويت بندي نسبت به انجام توصيه هاي كارشناسي اقدام نموده و برنامه زمانبندي خود را جهت به نتيجه رساندن آن توصيه به شركت بيمه ارائه دهد.

در بازديد بعدي موارد توصيه شده كنترل و امر توصيه ادامه مي يابد. نتيجه اين بازديد هاي دوره اي جلوگيري از وقوع حادثه و در نتيجه مديريت پيش گيري از خسارت خواهد بود.

تمديد بيمه نامه هاي صادره منوط به رعايت توصيه هاي ايمني و انجام آنها توسط بيمه گزار مي باشد. پروژه هائي كه در Offshore اجرا مي شوند با توجه به شرايط ويژه اي كه دارند بخشي از كار در ساحل انجام مي شود مانند مونتاژ قطعات عمليات جوشكاري و غيره و بعد از تكميل هر قطعه مي بايست به محل نصب حمل گردد.

به منظور پيش گيري از خسارت و اطمينان از اجراي كار طبق شرايط استاندارد و با كيفيت قابل قبول معمولا بيمه گران كارشناسان بين المللي و متخصص را به عنوان شخص ثالث جهت كنترل كيفيت در بيمه نامه معرفي مي كنند و به عنوان التزام يا Warranty مي باشد.

با توجه به طبيعت بعضي از پروژه ها نرخ و شرايطي كه در بيمه هاي مهندسي داده مي شود منوط به رعايت بدون چون و چراي بعضي از شرايط توسط بيمه گزار مي باشد و اگر بيمه گزار به هر علتي آن شرط يا شرايط را رعايت ننمايد بيمه گر مسئوليتي نداشته و خسارت وارده قابل قبول نمي باشد و حتي در مواردي منجر به فسخ يا Void  بيمه نامه شده و بيمه گزار با مشكل ادامه بيمه نامه با بيمه گران ديگر مواجه مي گردد.

اين قبيل شرايط را Warranty يا التزام گويند. برخي از اين شرايط به صراحت در بيمه نامه قيد مي شوند و بعضي ديگربدون اينكه در بيمه نامه ذكر شوند جزء شرايطي است كه عم رعايت آنها منجر به غير قابل پرداخت شدن خسارت مي گردد. به عنوان مثال شناوري كه جهت حمل دريائي قطعات مونتاژ شده بكار مي رود بايستي داراي قابليت دريانوردي باشد در غير اينصورت خسارت وارده قابل جبران نمي باشد.

يكي از مواردي كه در بيمه نامه به صراحت جزء شروط التزام ذكر مي شود كارشناس نظارت يا Warranty Surveyor است. بخصوص در ارتباط با پروژه هاي فراساحلي كه بعنوان متخصص ثالث وظايف مختلفي را بايد انجام دهد و گواهي هاي لازم را صادر نمايد. از جمله وظايفي كه كارشناس منتخب و مذكور در بيمه نامه انجام مي دهد، كنترل كيفيت و اطمينان از كيفيت كار پيمانكاران مي باشد كه اصطلاحًا تحت عنوان Quality Control و Quality Assurance مطرح است و از آنجائيكه اين وظايف نياز به تجربه و تخصص دارد معمولا در بيمه نامه شركت كارشناسي مربوطه را نيز ذكر مي كنند و وظيفه  QA/QC فقط به عهده آن شركت مي باشد

تحت QAتمام اقدامات لازم جهت اطمينان از كيفيت كار بايد به طور سيستماتيك بكار گرفته شود و تنها در اين صورت بيمه گر به تعهد خود عمل خواهد نمود.

نكات مهم و قابل توجه در فرآيند QA  يا اطمينان از كيفيت انجام كار به شرح ذيل مي باشند:

• بررسي و طراحي، محاسبات و مهندسي با در نظر گرفتن اصول فني، استانداردهاي موجود و تجربيات كارشناس انجام مي شود و اگر ايرادي داشته باشد در همان مرحله و قبل از اقدام به مرحله بعدي برطرف مي گردد.
• آماده سازي جزئيات مشخصات جهت ساخت: شركت كارشناسي بايد مشخصات قطعه، ماشين و غيره را كه براي ساخت آماده شده بررسي نموده و نظر خود را اعلام نمايد.
• ارزيابي و انتخاب فروشندگان اقلام مورد نصب و مصالح مورد استفاده در پروژه
• بررسي و مطالعه مدارك ساخت كه توسط سازنده آماده شده است.
• نظارت بر مونتاژ، نصب، حمل، اجرا، بازرسي و مستند سازي.

بنابراين نقش شركتهاي كارشناسي در پروژه هاي Offshore از اهميت بيشتري برخوردار مي باشد و بيمه گزار مي بايست با توجه به كارشناس معرفي شده همكاري نزديك با وي داشته باشد و گواهي هاي لازم را از وي اخذ نمايد.

به عنوان مثال در هنگام نصب جاكت نظارت به جوشكاري، محاسبات و غيره انجام و بعد از تكميل جهت حمل يا Load Out ، نحوه مهاربندي بر روي بارج، زمان حركت و وضعيت هوا در حين حمل بايد از جانب Warranty Surveyor ، مورد تائيد قرار گيرد.

در مواردي پيمانكار از ابزاري براي اجراي كار استفاده مي كند كه مورد تائيد كارشناس منتخب بيمه گر نمي باشد. مثلا جهت بلند كردن Top Side  جرثقيلي را بكار مي برند كه مشخصات لازم را از نظر كارشناس دارا نيست. اصرار پيمانكار به استفاده از آن جرثقيل موجب فسخ بيمه نامه خواهد شد.

هزينه هاي كارشناسي براي بازديدهاي دوره اي توسط بيمه گران پرداخت ميشود و درصدي از حق بيمه به اين امر اختصاص مي يابد.

نرخ حق بيمة مراحل مختلف كار با توجه به آسيب پذيري و يا در معرض خطر قرار گرفتگي آنها تعيين مي شود و هر مرحله داراي فرانشيز متفاوت مي باشد، به عنوان مثال عمليات مونتاژ در ساحل داراي نرخ نسبتًا كمتري نسبت به عمليات نصب و يا حمل ميباشد، معمو ً لا بيشترين نرخ در عمليات دريائي براي لوله گذاري زير دريا اختصاص مي يابد، همچنين فرانشيز اين كار نيز بيشتر از مراحل ديگر است. عدم برنامه ريزي صحيح و اجراي كار طبق برنامه زمان بندي معمولا منجر به تمديد دوره بيمه نامه مي گردد كه بيمه گزار مي بايست حق بيمه اضافي پرداخت نمايد.

علاوه بر خسارت فيزيكي به پروژه هاي در دست اجرا چه در بخش ساحل و يا فراساحل مسئوليت مدني بيمه گزار در مقابل اشخاص ثالث نيز در بيمه نامه تحت پوشش قرار مي گيرد و چون صاحبكار نيز به عنوان بيمه گزار اصلي در بيمه نامه ذكر مي شود و معمولا اموالي در مجاورت پروژه دارد طبق شرايط پيمان حد غرامتي را نيز به عنوان اموال مجاور در بيمه نامه تحت پوشش قرار مي دهند.

اگر بيمه گزار از شناور و يا هلي كوپتر در اجراي پروژه استفاده نمايد بيمه نامه هاي مربوط به آنها نيز بايستي اخذ گردد و همانطوريكه قبلا اشاره شد تلاش صاحبكار بر اين است كه بيمه نامه هاي مورد نياز در هر مورد اخذ گردد و شروط لازم و كافي در آنها ضميمه گردد. يكي از شروطي كه معمولا درخواست مي شود شرط اسقاط حق جانشيني مي باشد كه با توجه به تعداد بيمه گزاران در يك بيمه نامه چنانچه در اثر سهل انگاري هر كدام از آنها خسارتي به كار پيمانكار ديگري وارد گردد، بيمه گر از حق جانشيني خود نسبت به آن بيمه گزار مقصر حادثه صرفنظر مي نمايد.

البته بايد ذكر نمود درصورتيكه خسارت وارده ناشي از فعل يا ترك فعل شخص ديگري غير از بيمه گزاران مندرج در بيمه نامه باشد، بيمه گر حق جانشيني خود را داراست.

علاوه بر پوشش مسئوليت مدني در بخش دو بيمه نامه هاي تمام خطر نصب و يا Offshore  كه بر اساس متن بيمه نامه2001 Welcar مي باشد شرايط قرارداد صاحبكار و پيمانكار از پيمانكار خواسته كه بيمه مسئوليت جامع تا حد غرامتي كه مورد نظر صاحبكار است نيز اخذ گردد.

در موارد مسئوليت جامع در مقابل اشخاص ثالث حد غرامت بيمه مسئوليت جامع به اشخاص ثالث اعمال مي گردد. بدين صورت كه چنانچه خسارتي به اشخاص ثالث وارد گردد و حد بخش دو بيمه نامه براي جبران غرامت كافي باشد، الباقي از بيمه مسئوليت جامع جبران مي گردد.

در برخي از قراردادها بيمه مسئوليت جامع بدون محدوديت به اشخاص ثالث درخواست شده كه ممكن است هرگونه جبران غرامت در ارتباط با اشخاص ثالث، اموال مجاور و حتي مسئوليت كارفرما در مقابل كاركنان و غيره را نيز شامل گردد.

يكي ديگر از انواع بيمه نامه هائي كه مي بايست پيمانكار اخذ نمايد بيمه حمل و نقل و يا باربري است. اين بيمه نامه حمل كالا را از اقصاء نقاط جهان تا سايت و با شرايط مورد نظر بيمه گزار تحت پوشش قرار مي دهد و در پروژه هاي  L/C آنها در ايران باز مي شوند. اخذ اين بيمه نامه مقدم بر بيمه نامه تمام خطر نصب است. معمولا اين بيمه نامه با شرايط A انيستيتو بيمه گران لندن صادر مي شود و هر نوع وسيله از جمله كشتي، هواپيما و يا كاميون را مجاز به حمل كالا مي شناسد، البته در ارتباط با كشتي مسئله سن آنها ملاك است و براي شناورهائي كه بيش از ٢٥ سال قدمت دارند معمولا حق بيمه اضافي اخذ مي گردد و در هر مورد بيمه گزار بايد مراتب را به بيمه گر گزارش نمايد و موافقت وي را اخذ نمايد.

بيمه نامه باربري ممكن است شرايط گوناگون داشته باشد كه با توجه به نوع پروژه و درخواست متقاضي انجام مي گيرد. مدت بيمه نامه پروژه هاي انرژي مطابق با مدت در نظر گرفته شده در قرارداد بين صاحبكار و پيمانكار بوده و معمولا شامل ١٢ ماه دوره نگهداري گسترده مي باشد. البته در برخي از بيمه نامه ها ممكن است ١٢ ماه به ١٨ ماه افزايش يابد و در بيمه Offshore نيز همزمان با دوره نگهداري دوره عيب يابي نيز در جريان است.

مدت بيمه نامه شامل عمليات نصب، آزمايش و راه اندازي و نگهداري است كه تا تحويل موقت معمولا حالت تمام خطر را دارد و بعد از آن بسته به شرط دوره نگهداري داراي پوشش ويژه مي باشد.

صاحبكار بعد از تحويل موقت موظف است بيمه نامه مرسوم در دوره بهره برداري را از صنعت بيمه خريداري نمايد. بيمه نامه هاي آتش سوزي، شكست ماشين آلات و بيمه عدم النفع ناشي از شكست ماشين آلات از جمله بيمه نامه هائي است كه مناسب پروژه هاي Onshore و Offshore می باشد.

در مواردي صاحبكار مي تواند با خريد يك بيمه نامه به صورت Package  پوشش هاي مورد نياز خود را با حد غرامت مورد نظر در آن بيمه نامه داشته باشد.

بيمه نامه هاي زمان بهره برداري معمولا ساليانه است و هر سال بايستي بيمه نامه تجديد گردد.