تاریخچه بیمه های مهندسي

در ایران از اوایل دهه 40 به کمک یکی از شرکتهای بیمه آلمانی بنام ”شرکت بیمه مونیخ ری“ بیمه های مهندسی شروع به فعالیت کرد و اولین بیمه مهندسی در سال 1342 برای سد لتیان صادر گردید.

 

 

برای خرید آنلاین بیمه مهندسی کلیک کنید

 

انفجار دیگهای بخار و بروز صدمات و خسارات شدید به جان و مال اشخاص سبب گردید که استفاده کنندگان از این دستگاهها در سال 1854 میلادی در شهر منچستر انگلیس گرد هم آمده و ”سازمان استفاده کنندگان از دیگهای بخار“ را تأسیس کنند. این سازمان از طریق استفاده از کارشناسان متخصص بطور منظم از دیگهای بخار بازدید میکرد و نظرات مشورتی به استفاده کنندگان ارائه میداد. در سال 1858 اعضاء اقدام به تأسیس ”شرکت بیمه دیگ بخار“ نمودند که نخستین شرکت بیمه در زمینه بیمههای مهندسی بود و پس از آن متعاقباً شرکتهای بیمه دیگری تأسیس گردید. در آلمان نیز در اوایل قرن 20 با صدور اولین بیمه نامه ماشین آلات پیمانکاران عملاً صدور بیمه های مهندسی آغاز شد. در ایران از اوایل دهه 40 به کمک یکی از شرکتهای بیمه آلمانی بنام ”شرکت بیمه مونیخ ری“ بیمه های مهندسی شروع به فعالیت کرد و اولین بیمه مهندسی در سال 1342 برای سد لتیان صادر گردید.

1-2 ویژگیهای بیمه‌های مهندسی نسبت به سایر رشته‌های بیمه‌ای

1) طولانی بودن اکثر پروژه‌ها و به تبع آن مدت در بیمه‌های مهندسی تمام خطر پیمانکاران و تمام خطر نصب که کل دوره اجرای عملیات پروژه را شامل گردیده و براساس مدت مندرج در قرارداد (پیمان) میباشد.

2) وابستگی کامل تمام رشته‌های بیمه مهندسی به تکنولوژیهای جدید که همراه خود ریسکهای جدید و ناشناخته‌ای بدنبال دارد و درنتیجه ارائه پوششهای جدید بیمه‌ای ضرورت پیدا میکند.

3) بیمه‌های مهندسی تمام خطر پیمانکاران و تمام خطر نصب دو بخش را شامل میشود، بخش اول پوشش اموال بیمه‌گذار و بخش دوم پوشش مسئولیت جانی و مالی دربرابر اشخاص ثالث، برای سایر بیمه‌های مهندسی نیز میتوان با الحاق کلوز مربوطه مسئولیت جانی و مالی دربرابر اشخاص ثالث را تحت پوشش قرار داد.

1-3 نحوه شکل‌گیری پروژه‌های مهندسی

•  مطالعات مقدماتی (فاز صفر)
•  تهیه نقشه‌های معماری و تأسیسات (فاز یک)
•  طراحی و محاسبات (فاز دو)
•  اجرا و نظارت (فاز سه)

1-4 انتخاب پیمانکار

پیمانکار یا پیمانکاران اصلی مورد نظر برای اجرای پروژه یا مستقیم یا از طریق مناقصه توسط کارفرما انتخاب میشوند. اطلاعات مورد نیاز برای ارائه نرخ تقریبی بیمه مهندسی پروژه‌های در دست احداث به پیمانکاران شرکت‌کننده در مناقصه اجرای پروژه‌ها (5 میم) بشرح زیر میباشد:

1) موضوع پروژه

2) محل اجرای پروژه

3) مبلغ پروژه

4) مدت پروژه

5) مالک پروژه (کارفرما)

1-5 انواع قرارداد (Contract)

•  احداث و راه‌اندازی (C)

Construction & Commissioning

•  تهیه، احداث و راه‌اندازی (PC)

Procurement, Construction & Commissioning

•  طراحی، تهیه، احداث و راه‌اندازی (EPC)

Engineering, Procurement, Construction & Commissioning

1-6 دستاندرکاران اجرای یک پروژه

•  کارفرما (Principal)

شخصی حقیقی یا حقوقی که مالک و ذینفع واقعی پروژه است.

•  پیمانکاران اصلی (Main Contractors)

اشخاصی حقیقی یا حقوقی که در اجرای پروژه طرف قرارداد با کارفرما میباشند.

•  پیمانکاران فرعی (Sub Contractors)

اشخاصی حقیقی یا حقوقی که نامشان در قرارداد با کارفرما ذکر نشده ولی درصورت نیاز برای انجام کارهای خاص توسط پیمانکاران اصلی بکار گرفته شده یا قراردادهای فرعی با آنها منعقد میشود.

•  مدیر پروژه (Project Manager)

شخصی حقیقی که بمنظور مدیریت اجرای کار و انتقال دستورات از سوی کارفرما به پیمانکار معرفی میشود (هماهنگی های اداری).

•  رئیس کارگاه (Sight Manager)

شخصی حقیقی دارای تخصص و تجربه لازم که بمنظور سرپرستی اجرای موضوع قرارداد در کارگاه و ارائه گزارشات و صورت وضعیتها از سوی پیمانکار به مهندس مشاور معرفی میشود (هماهنگی های اجرائی).

•  مهندس ناظر (Supervisor Engineer)

نماینده مقیم کارفرما یا مهندس مشاور در کارگاه برای کنترل و نظارت بر حسن اجرای عملیات توسط پیمانکاران.

تذکر: افراد ذیصلاح ارائه اطلاعات بیمه پروژه‌ها یکی از افراد زیر میباشند:

1) مدیر پروژه (نماینده کارفرما)

2) رئیس کارگاه (نماینده پیمانکار اصلی)

3) مدیر عامل (کارفرما یا پیمانکار اصلی)

4) مدیر امور مالی (کارفرما یا پیمانکار اصلی)

5) مشاور امور بیمه‌ای (کارفرما یا پیمانکار اصلی)

1-7 ماده 21 شرایط عمومی پیمان

موضوع: حفاظت از كار و شخص ثالث، بيمه كار، مراقبتهاي لازم

(الف) پيمانكار از روز تحويل كارگاه تا روز تحويل موقت مسئول حفظ و نگهداري مصالح، تجهيزات، ماشين‌آلات و كارهاي موضوع پيمان در مقابل عوامل جوي و سرقت و حريق و مانند اينها مي‌باشد.

(ب) پيمانكار مسئول خسارتهاي وارد شده به شخص ثالث در محوطه كارگاه است و كارفرما در اين مورد هيچ مسئوليتي ندارد.

كارفرما و مشاور مي‌توانند دستور توقف بخشي از كار را كه داراي ايمني لازم نيست صادر نمايند و پيمانكار حق مطالبه خسارت در اثر توقف كار را ندارد.

اگر دراثرسهل‌انگاري پيمانكار خسارتي به املاك وتاسيسات مجاور وارد آيد، پيمانكارمسئول جبران مي‌باشد.

(ج) پيمانكار بايد پيش از شروع كار، كارهايي را كه در اسناد پيمان تعيين شده در مقابل حوادثي كه در اسناد ياد شده مشخص گرديده به نفع كارفرما نزد موسسه‌اي مورد قبول كارفرما، بيمه نمايد. بيمه‌نامه‌ها مي‌بايست تا تاريخ تحويل موقت اعتبار داشته و درصورت به تعويق افتادن تاريخ تحويل موقت، تمديد گردند. كارفرما هزينه‌هاي مربوط به بيمه را پرداخت مي‌نمايد. آن قسمت از هزينه بيمه كه مربوط به مدت تاخير غير مجاز پيمانكار است به حساب بدهي او منظور مي‌گردد. کارفرما بايد به نحوي كار را بيمه نمايد كه خسارت دريافتي براي اعاده كارها به حالت اوليه كافي باشد.

درصورتيكه تكليف بيمه در اسناد پيمان مشخص نباشد، پيمانكار پيش از شروع كار چگونگي آن را از كارفرما استعلام مي‌نمايد و كارفرما در مدت 10 روز كارها و حوادث مشمول بيمه را به پيمانكار ابلاغ مي‌نمايد. اگر کارفرما كار را بيمه نكند، جبران خسارتها به عهده او مي‌باشد.

درصورت بروز حادثه، پيمانكار موظف است: اولا” مراتب را فورا” به كارفرما و مشاور و بيمه‌گر اطلاع دهد، ثانيا” طبق دستور كارفرما يا مشاور، كارها را به حالت اوليه بازگرداند. پيمانكار برنامه زماني انجام كارهاي پيشگفته را تهيه و پس از تائيد مشاور و كارفرما به اجرا درمي‌آورد. كارفرما مبلغ وصول شده از بيمه‌گر را طبق هزينه تمام شده (مستقيم يا بالاسري) به تدريج تا اعاده كار به حالت اوليه به پيمانكار پرداخت مي‌نمايد.

(د) پيمانكار موظف است تمام ساختمانها و وسايلي را كه متعلق به اوست به هزينه خود بيمه نموده و رونوشت بيمه‌نامه‌ها را به كارفرما تسليم نمايد. ماشين‌آلات و ابزاري را كه كارفرما دراختيار پيمانكار مي‌گذارد، كارفرما بيمه مي‌نمايد.

(و) در مواردي كه لازم باشد قسمتي از پياده‌رو يا سواره‌رو موقتا” مسدود شود، پيمانكار بايد با كسب مجوز از مقامات محلي، راههاي انحرافي كه به تائيد مشاور رسيده است را ايجاد نمايد. كارفرما نيز مساعدت لازم را براي تحصيل مجوزها بعمل مي‌آورد. اگر ترتيب هزينه راههاي انحرافي در اسناد پيمان مشخص نشده باشد، اين هزينه‌ها به عهده پيمانكار است.

(ز) پيمانكار بايد انتظامات كارگاه را تامين نمايد.

(ح) هرگاه پيمانكار موارد درج شده در اين ماده را به انجام نرساند كارفرما آن تعهدات را انجام داده و هزينه آن را به اضافه 15% به حساب بدهي پيمانكار منظور مي‌نمايد.

1-8 بیمه‌نامه موقت (Cover Note)

در برخي از پروژه های مهندسی بدليل اينكه مدارك درخواستي بیمه‌گر از بیمه‌گذار آماده نبوده و تا زمان تهيه آنها مدت زيادي بطول انجامیده و كار كارشناسي نيز به تأخير خواهد افتاد، يا اينكه بيمه‌گر بايستي از طريق بيمه‌گران اتكايي نرخ و شرايط را استعلام كند و بيمه‌گران اتكايي نيز شناخت كافي از ريسك ندارند و نياز به يكسري مدارك و اطلاعات دارند، بنابراین تا زمان گرفتن اطلاعات و مدارك، پروژه در معرض خطر بوده و بدون پوشش بیمه‌ای باقی خواهد ماند. لذا درصورت رضایت بیمه‌گذار از طریق صدور بیمه‌نامه موقت میتوان حداقل پوشش را به بيمه‌گذار ارائه داد و براساس مدت تعيين شده در بیمه‌نامه موقت، حق بيمه‌ای را از بيمه‌گذار دريافت نمود تازمانيكه بيمه‌نامه اصلي صادر گردد.

1-9 انواع خطر یا حادثه (Peril / Event / Occurrence)

•  خطرات طبیعی (Natural Perils / Acts Of God)

خطراتی است که انسان در بوجود آمدن آن نقشی ندارد مانند سیل، زلزله، طوفان، طغیان آب، باران، برف، آتشفشان و …

•  سایر خطرات (Other Perils / Human Errors)

خطراتی است که انسان در بوجود آمدن آن مؤثر است مانند انفجار، آتش سوزی، سرقت، خرابکاری، سقوط، تصادم، ریزش و …

1-10 مفهوم تمام خطر در بیمه های مهندسی (All Risks)

یعنی تمام خطرات بجز آنچه صراحتاً در بیمه‌نامه مستثنی شده تحت پوشش میباشد.

1-11 تعریف کلی بیمه‌های مهندسی

بیمه‌های مهندسی زیر مجموعه بیمه‌های اموال بوده که پروژه‌های درحال ساخت یا سازه‌ها و تأسیسات درحال بهره‌برداری و یا ماشین‌آلات و تجهیزات فنی را تحت پوشش قرار میدهد.

1-12 تقسیم‌بندی بیمه‌های مهندسی

الف) بیمه‌های دوره احداث (Construction) شامل:

– بیمه تمام خطر پیمانکاران (CAR)

– بیمه تمام خطر نصب (EAR)

ب) بیمه‌های دوره بهره‌برداری (Operation) شامل:

– بیمه تجهیزات و ماشین‌آلات پیمانکاران (CPM)

– بیمه ریسکهای تکمیل شده ساختمانی (CECR)

– بیمه شکست ماشین‌آلات (MB)

– بیمه تجهیزات الکترونیک (EE)

– بیمه فساد کالا در سردخانه (DOS)

– بیمه عیوب اساسی و پنهان ساختمان (LDB)

– بیمه عدم‌النفع ناشی از شکست ماشین‌آلات (MLOP)

1-13 مدت در بیمه‌های مهندسی (Period):

در بیمه های مهندسی برای پروژه های درحال احداث مدت بیمه نامه برخلاف سایر بیمه ها یکساله نبوده و بستگی بمدت قرارداد و جدول زمانبندی کار دارد، ضمناًً ازآنجائیکه در قرارداد پروژه های درحال احداث مدتی نیز بابت دوره تضمین یا نگهداری که همان تحویل موقت پروژه به کارفرما میباشد درنظر گرفته میشود، دوره مذکور نیز بمدت زمان بیمه نامه افزوده میگردد ولی پوشش بیمه ای در این مدت تمام خطر نمیباشد. در بیمه های مهندسی برای دوره بهره برداری مدت بیمه نامه حداکثر یکسال میباشد که میتواند بسته به تقاضای بیمه گذار تمدید گردد.

1-14 فرانشیز در بیمه‌های مهندسی (Franchise / Deductible):

فرانشیز سهمی از خسارت است که برعهده بیمه­گذار میباشد و رابطه­ای معکوس با حق بیمه دارد و فلسفه وجودی آن عبارت است از:

 1)   نفع بیمه‌گذار در پیشگیری از خسارت برانگیخته شود.

2)   عدم توقف فعالیت پروژه درهنگام بروز خسارتهای جزئی که هزینه‌های ناشی از آن برای بیمه‌گذار بعضاً از خود خسارت حادث شده بیشتر میگردد.

3)   در مواقعیکه شناخت کافی از ریسک وجود نداشته باشد تنها با اعمال فرانشیزهای مناسب صدور بیمه‌نامه امکانپذیر خواهد بود.

فرانشیز در بیمه‌های مهندسی معمولاً به اشکال زیر تعیین میگردد:

 الف) برای بیمه‌های دوره احداث (تمام خطر پیمانکاران و تمام خطر نصب) و نیز بیمه ریسکهای تکمیل شده ساختمانی:

– حوادث طبیعی 10% هر خسارت در هر حادثه

– سایر حوادث 10% هر خسارت  در هر حادثه

– دوره آزمایش 20٪ هر خسارت  در هر حادثه

– دوره نگهداری 10٪ هر خسارت  در هر حادثه

– ثالث مالی 15% هر خسارت  در هر حادثه

ب) برای بیمه‌های دوره بهره‌برداری (سایر بیمه‌های مهندسی):

– خسارت مادی 10% هر خسارت  در هر حادثه

تذکر: خسارت کلی درهنگامی است که کل سرمایه مورد بیمه از بین رفته یا هزینه نجات و یا تعمیرات آن بیش از سرمایه مورد بیمه گردد.

ج) در بعضی از بیمه‌های دوره بهره‌برداری یک فرانشیز زمانی نیز وجود دارد که در جای خود توضیح داده خواهد شد.

1-15 کلوزها در بیمه های مهندسی (Clause / Endorsement)

 افزایش دهنده پوشش (با افزایش حق بیمه)

• کلوز 001 (خرابکاری گروهی)
• کلوز 003 یا 004 (دوره نگهداری ساده یا گسترده)
• کلوز 006 (هزینه اضافه‌کاری، کار در شب، کار در تعطیلات رسمی و حمل سریع)
• و …

 کاهش دهنده پوشش (با کاهش حق بیمه)

• کلوز 009 (استثناء زلزله)
• کلوز 010 (استثناء سیل و طغیان آب)
• کلوز 012 (استثناء طوفان و باد)
• و …

محدود کننده پوشش (افزایش حدود موجب افزایش حق بیمه خواهد شد)

• کلوز 005 (حد جدول زمانبندی)
• کلوز 109 (حد دپوی مصالح پایکار)
• کلوز 217 (حد کانال روباز)
• و …

 شرط گذارنده برای پوشش (برداشتن شروط موجب افزایش حق بیمه خواهد شد)

• کلوز 008 (رعایت آئین‌نامه مقاوم‌سازی در برابر زلزله)
• کلوز 107 (شرایط مربوط به کمپها و انبارها)
• کلوز 206 (شرایط مربوط به تجهیزات اطفای حریق)
• و ..

 فرق کلوزهای دوره نگهداری ساده و گسترده (003 و 004)

در کلوز 003 (دوره نگهداری ساده) فقط خسارات ناشی از عملکرد بیمه‌گذار در دوره نگهداری بمنظور انجام تعهدات خود جهت رفع نواقص کار، تحت پوشش است ولی در کلوز 004 (دوره نگهداری گسترده) علاوه بر موارد فوق خساراتی که منشأ آن به دوره احداث برگشته ولی در دوره نگهداری بروز کرده است نیز تحت پوشش میباشد.

برای خرید آنلاین بیمه مهندسی کلیک کنید