بیمه پارسیان

بیمه و بیمه گری

بخش اول
بیمه و بیمه گری

یکی از ارزشمندترین دستاوردهای بشر برای رویارویی با حوادث و تأمين .. نیازهای اقتصادی، اجتماعی و روانی، بیمه است. بیمه، سازو کاری است که علاومبری خسارات اقتصادی ناشی از حوادث، تأمین آینده و ارتقای سطح زندگی افراد و همین ایجاد بستری مناسب و مطمئن برای رشد و توسعه اقتصادی، موجب آرامش خاطر اعضای جامعه شده و این آرامش نیز به نوبه خود موجب پویایی حیات اجتماعی، رشد و شکوفایی استعدادها و افزایش کارایی و بهره وری می شود.
بشر در زندگی روزمره خود با انواع خطراتی مواجه است که جان و مال او را تهدید می کنند؛ بعضی از این خطرات ناشی از قوای طبیعی و بدون ارتباط با فعالیت های خود اوست؛ از قبیل: سیل، زلزله، آتش فشان، طوفان، صاعقه و… بعضی دیگر مرتبط با اقدامات و عملیات عمدی یا غیرعمدی بشر است؛ از قبیل: حریق، تصادف اتومبیل ها و خطرات مربوط به الکتریسته، گاز، انرژی اتمی و نظایر آنها. قابل توجه اینکه هرقدر دسترسی بشر به علم و تکنولوژی بیشتر می شود و سطح رفاه به لحاظ استفاده از وسایل مدرن بالاتر می رود،به تنوع و شدت و تواتر خطرها افزوده می شود.
بشر به مقتضای هوش، استعداد و دانشی که دارد و به لحاظ غریزه میل به ادامه حیات، در اندیشه مبارزه با آثار زیانبار خطرات، پیش بینی های مفیدی به عمل می آورد و خود تحمل خساراتی که علی رغم همه تدابیر وارد می شوند، آماده می کند. از جمله این ایجاد ذخیرهای برای مقابله با خسارات مالی است که در آینده ایجاد می شوند؛ به عبارت دیگر، پس انداز قسمتی از درآمد به منظور جبران خسارات احتمالی،یک تدبیر عاقلانه و منطقی برای رویارویی با آثار خطراتی است که اموال او را تهدید میکنند.

اما پس انداز هر فرد یا هر واحد اقتصادی برای جبران خسارات احتمالی آن کافی نیست؛ چه بسا خطر قبل از تشکیل پس انداز کافی و در ابتدای فعالیت فرد یا واحد اقتصادی پیش آید و خسارات آن به حدی باشد که ادامه فعالیت را به کلی غیرممکن کند؛ از این رو، در بسیاری از موارد، تدبیر پس انداز – که ایده ای بسیار عاقلانه است – مشکلی را حل نمی کند مگر اینکه از صورت انفرادی خارج شود و حالت جمعی به خود گیرد و گروهی از افراد با واحدهای اقتصادی که فعالیت مشابه و خطرات نظیر هم دارند، توافق کنند که ذخایر خود را یک جا متمرکز و خسارات احتمالی را از محل آن جبران کنند. از آنجا که همه افراد با واحدهای اقتصادی همزمان دچار خسارت نمی شوند، ذخاير جمعی هر دوره برای جبران چند خسارت که در آن دوره برای برخی افراد و یا واحدهای اقتصادی پیش می آید، کفایت می کند.
امروزه، جمع آوری ذخایر جمعی، تحت عنوان حق بیمه و تأمین خسارات احتمالی با استفاده از مکانیزم «بیمه» انجام می شود و شرکت های بیمه بازرگانی پوشش های مورد نیاز مربوط به فعالیت های اقتصادی را ارائه می کنند.
 تعریف بیمه و بیمه گری
کارشناسان بیمه در ایران و جهان، بیمه را از دیدگاه های مختلفی تعریف کرده اند که در زیر اعم این تعریف ها از دیدگاه «حقوقی»، «فنی» و «مالی» مورد توجه قرار گرفته است.
 تعریف بیمه از دیدگاه حقوقی
بیمه، عقدی است که به موجب آن یک طرف تعهد می کند در ازای دریافت وجه یا وجوهی از طرف دیگر، در صورت وقوع یا بروز حادثه، خسارت وارد بر او را جبران کند يا وجه معینی را بپردازد. متعهد را «بیمه گر»، طرف تعهد را «بیمه گذار»، وجهی را که بیمه گذار به بیمه گر می پردازد «حق بیمه» و آنچه را که بیمه می شود «موضوع بیمه» می نامند.
این تعریف، گرچه کامل نیست، اما رابطه حقوقی بین دو طرف قرارداد بیمه را بیان می کند. به هر حال تعریفهایی که به این ترتیب از بیمه شده است نواقص زیادی دارد، زیرا قرارداد بیمه، دارای جنبه های فنی است که در تعریف فوق مورد غفلت قرار گرفته است.

تعریف بیمه از دیدگاه فنی
بیمه، عملیاتی است که به موجب آن یک طرف با پرداخت وجه یا وجوهی به نام حق بیمه)، ریسک های تهدید کننده جان و اموال خود را به طرف دیگر واگذار (مستقل) می کند. واگذارنده ریسک را «بیمه گذار» و قبول کننده ریسک را «بیمه گره می نامند.
ریسک»، احتمال تحقق خسارت است و قبول کننده ریسک (بیمه گر) تعهد می کند در صورت بروز خسارت برای بیمه گذار، آن را جبران کند.
بنا به این تعریف، عمل بیمه ای نیاز به تشکیلات معینی دارد و هنگامی می توان گفت موضوع بیمه در مقابل خطر معینی بیمه شده است که از نظر فنی، محاسبات دقیق متکی به آمار و احتمالات وجود داشته باشد. عملیات منظم بیمه وقتی به وجود می آید که:
اولا: شمار بیمه گذاران به اندازه کافی زیاد باشند؛ ثانيا: خطرات پراکنده باشند؛ ثالثا: خطرات مشابه باشند.
بنابراین، بیمه را از دیدگاه فنی این گونه نیز می توان تعریف کرد: «بیمه، عملی است که به موجب آن یک طرف (بیمه گر) با سازمانی به نام مؤسسه بیمه، تعهد می کند در ازای دریافت وجه یا وجوهی (حق بیمه) از گروهی (بیمه گذاران) که هریک از افراد گروه به این سازمان می پردازد، در صورت وقوع یا بروز حادثه معینی برای آنها، خسارت وارده را جبران کند یا وجه معینی را بپردازد.
این تعریف که در حقیقت به وجود سازمان و تشکیلاتی منظم و مبتنی بر قوانین آماری تکیه می کند، می تواند تمام انواع بیمه ها را در بر گیرد.
 تعریف بیمه از دیدگاه مالی
بیمه، عملیاتی است که با استفاده از آن، آثار مالی هزینه های احتمالی، غیر عادی و غیر مترقبه در یک دوره بلندمدت تسهیم شده و به عنوان حق بیمه به صورت هزینه عادی در هر سال مالی نمایان می شود. از دیدگاه مالی، در یک جمله می توان گفت: «بیمه ابزاری برای تبدیل هزینه های غیر قابل پیش بینی به هزینه های قابل پیش بینی است

 ریشه واژه بیمه درباره ریشه واژه بیمه، دیدگاه ها و نگرش های متفاوتی وجود دارد:
 در فرهنگ معین آمده است که برخی بر این باورند که این واژه از زبان هندی و واژه «بیما» گرفته شده و ریشه سانسکریت دارد که با واژه «بیم» در زبان پارسی هم ریشه است.
برخی دیگر بر این نظرند که «بیمه» ترجمه واژه روسی «استراخووانی» به معنای ضد بیم و ترس است زیرا، نخستین بار روس ها در ایران به کارهای بیمه ای پرداخته اند. به همین جهت نزدیکی دو واژه «بیم و بیمه» در ذهن مردم، سراینده ای را بر آن داشته است تا از سر شکوه و درد بگوید: . بر هر که رسد بیمی، بر بیمه نماید رو در بیمه ام و در بیم، این با که توان گفتن
برخی از مؤلفان نیز واژه بیمه را یک واژه فارسی دانسته و به استناد کتاب ابواسحاق ابراهیم اصطخری می گویند که «بیمه» نام شهری در دیار طبرستان و دیلم بوده است.
 انواع بیمه و معرفی بیمه های بازرگانی
باتوجه به تنوع ریسک ها، قراردادهای بیمه نیز انواع متعددی دارند. به طور کلی عملیات بیمه گری به دو بخش: «بیمه های اجتماعی» و «بیمه های بازرگانی» تقسیم می شود.
 بیمه های اجتماعی
تأمین اجتماعی از وظایف دولت هاست و معمولا این تأمین، از طریق بیمه های اجتماعی میسر است. از مهم ترین پوشش های بیمه اجتماعی در ایران می توان به این موارد اشاره کرد:
• حوادث و بیماریها؛
• بازنشستگی؛
• از کارافتادگی؛
• غرامت دستمزد؛
• کمک ازدواج و عائله مندی؛
• بیکاری؛
• بارداری.